Κολλημένος στο Cecot, μια από τις πιο σκληρές φυλακές του κόσμου παρά τις εντολές των δικαστών

Αν είναι ακόμα ζωντανός, ο José Duval Mata είναι παγιδευμένος σε έναν ζωντανό εφιάλτη.

Για περισσότερα από δύο χρόνια, ο 26χρονος οδηγός τρακτέρ βρίσκεται στη φυλακή του Ελ Σαλβαδόρ, κατηγορούμενος για «σύνδεση συμμοριών», παρόλο που το νομικό σύστημα της χώρας διέταξε δύο φορές την άμεση αποφυλάκισή του.

Παρά τις ξεκάθαρα διατυπωμένες αποφάσεις των δύο δικαστών υπέρ του, ο κ. Μάτα εξακολουθεί να μαραζώνει μέσα σε μια από τις πιο σκληρές φυλακές στον κόσμο: τη διαβόητη Cecot του Ελ Σαλβαδόρ, μια υπερ-μέγιστη εγκατάσταση για τον «αποκλειστισμό των τρομοκρατών».

Το BBC έχει επανειλημμένα φέρει την υπόθεση στην προσοχή της κυβέρνησης του Σαλβαδόρ – μεταξύ άλλων απευθείας στην εισαγγελία, το υπουργείο ασφαλείας, τον αντιπρόεδρο και τον ίδιο τον Πρόεδρο Nayib Bukele νωρίτερα αυτό το έτος.

Παρά τις πολλές διαβεβαιώσεις που θα διερευνήσουν οι αρχές, δεν έχει γίνει καμία ενέργεια μέχρι σήμερα.

Είναι ένα παραμύθι καφκικών διαστάσεων.

Τον Απρίλιο του 2022, ο κ. Mata επέστρεφε στο σπίτι του στη σκονισμένη αγροτική κοινότητα της Λα Νόρια, όταν τον σταμάτησαν στρατιώτες που είχαν εισέλθει στο χωριό του ως μέρος της πανεθνικής καταστολής του Προέδρου Μπουκέλε κατά των ισχυρών συμμοριών του δρόμου της χώρας.

Με μια σειρά συνταγματικών δικαιωμάτων που έχουν ανασταλεί βάσει ενός έκτακτου διατάγματος που ονομάζεται Κατάσταση Εξαίρεσης, η αστυνομία και τα στρατεύματα μπορούν να συλλάβουν οποιονδήποτε είναι ύποπτο για συμμετοχή σε συμμορίες χωρίς τη δέουσα νομική διαδικασία.

Περίπου 70.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί μέσα σε δύο χρόνια, συμπεριλαμβανομένων περίπου 3.000 παιδιών, πολλά από τα οποία δεν έχουν καμία διακριτή σχέση με δραστηριότητα συμμοριών, λέει η οργάνωση Human Rights Watch με έδρα τη Νέα Υόρκη.

Παρά τις διαμαρτυρίες του κ. Μάτα ότι ποτέ δεν είχε συμμετάσχει ή δούλευε για συμμορία, τα στρατεύματα τον συνέλαβαν για «παράνομη συναναστροφή» – ένας όρος που χρησιμοποιείται υπό το καθεστώς εξαίρεσης για να περισυλλέξει ανθρώπους.

Η μητέρα του, Marcela Alvarado, δεν έχει δει ούτε έχει ακούσει για τον γιο της από εκείνη την ημέρα.

«Η αστυνομία μού είπε ότι έπρεπε να προσκομίσω στοιχεία για να αποδείξω την αθωότητά του, οπότε μάζεψα το απολυτήριο του γυμνασίου, τις πράξεις για τη γη του, τις αποδείξεις αποπληρωμής του τραπεζικού του δανείου, μια δήλωση από τον εργοδότη του για τον καλό του χαρακτήρα». εξηγεί, δείχνοντας στο BBC τα έγγραφα, τα οποία οι ειδικοί λένε ότι σχεδόν κανένα μέλος της συμμορίας του Σαλβαδόρ δεν θα είχε στην κατοχή της.

Οι προσπάθειές της ήταν μάταιες.

Ο José Duval δικάστηκε μαζί με περισσότερους από 350 άλλους κρατούμενους σε μια μαζική δίκη που διήρκεσε λίγα λεπτά. Καταδικάστηκε σε αρχική ποινή έξι μηνών, η οποία έκτοτε παρατάθηκε επ’ αόριστον.

Η Μαρσέλα ακόμα κλαίει στη μνήμη. Όμως τα πράγματα έμελλε να γίνουν πολύ χειρότερα.

Ο José Duval αφέθηκε ελεύθερος για λίγο, αφού δικαστής διέταξε την άμεση αποφυλάκισή του τον Σεπτέμβριο του 2022.

Ωστόσο, στη συνέχεια συνελήφθη ξανά στις πόρτες της φυλακής –με τις ίδιες κατηγορίες– καθώς περίμενε να έρθει η οικογένειά του να τον παραλάβει.

Οι εκ νέου συλλήψεις κρατουμένων στις πύλες της φυλακής «είναι αυθαίρετες ενέργειες… παράνομες κρατήσεις και περιπτώσεις διπλού κινδύνου», λέει ο Noah Bullock, εκτελεστικός διευθυντής της κορυφαίας ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Ελ Σαλβαδόρ, Cristosal.

Ωστόσο, λέει, η πρακτική ήταν ευρέως διαδεδομένη στο πλαίσιο του κράτους εξαίρεσης.

Τον Ιούνιο του 2023, ένας δεύτερος δικαστής επιβεβαίωσε την προηγούμενη απόφαση για την απελευθέρωση του κ. Mata. Ωστόσο, περισσότερο από ένα χρόνο αργότερα, παραμένει πίσω από τα κάγκελα και τα ολοένα και πιο απελπισμένα αιτήματα της Marcela για πληροφορίες έχουν πέσει στο κενό.

Η οικογένεια του José Duval έχει τώρα καταθέσει την υπόθεσή του στη Διαμερικανική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Πηγή εντός της εισαγγελίας του Σαλβαδόρ είπε στο BBC ότι δεν μπορούσαν να δουν «καμία νομική αιτιολόγηση ή σαφή εξήγηση» για τη συνεχιζόμενη κράτηση του νεαρού άνδρα.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της δοκιμασίας, η Marcela έπαιρνε πιστά ένα δέμα με φαγητό κάθε εβδομάδα στη φυλακή Izalco όπου στεγαζόταν ο γιος της – μια πλαστική σακούλα γεμάτη με «νιφάδες καλαμποκιού, πλιγούρι βρώμης, ψωμί και μπισκότα», είπε, για να βοηθήσει τον José Duval πέρα ​​από τις πενιχρές μερίδες της φυλακής. .

Όταν παρέδωσε μια σακούλα με τρόφιμα τον Ιούνιο του περασμένου έτους, οι φρουροί της είπαν ότι είχε μεταφερθεί από το σωφρονιστικό κατάστημα μερικές εβδομάδες νωρίτερα.

Οι χειρότεροι φόβοι της είχαν γίνει αντιληπτοί.

Ο José Duval βρισκόταν τώρα μέσα στο Cecot – το Κέντρο για τον Περιορισμό της Τρομοκρατίας – μια φυλακή υψίστης ασφαλείας που είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής κατά των συμμοριών του κ. Bukele.

Οι υποστηρικτές του κ. Bukele χαιρετίζουν την εγκατάσταση ως απόδειξη της σιδηρογροθιάς του στο έγκλημα συμμοριών.

Οι επικριτές του τη θεωρούν μαύρη τρύπα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια από τις πιο σκληρές φυλακές στον κόσμο.

Ο Πρόεδρος Bukele έχει πει συχνά ότι οι κρατούμενοι δεν θα δουν «μια αχτίδα του ήλιου» και θα λάβουν τις πιο βασικές μερίδες κρύου ρυζιού και τορτίγιες.

Οι εικόνες των κρατουμένων με ξυρισμένα κεφάλια και βαριά τατουάζ που μεταφέρονται στην εγκατάσταση δημοσιεύτηκαν ευρέως από την κυβέρνηση Μπουκέλε.

Ο κ. Bukele έχει επανειλημμένα υπερασπιστεί το κράτος εξαίρεσης και το Cecot για την αλλαγή του προσώπου της ασφάλειας στο Ελ Σαλβαδόρ.

Πολλές «απαγορευμένες» περιοχές και γειτονιές που ελέγχονται από συμμορίες είναι πράγματι και πάλι υπό τον έλεγχο των δυνάμεων ασφαλείας και ολόκληρες κοινότητες λένε ότι δεν ζουν πλέον με φόβο.

Ως εκ τούτου, η καταστολή είναι εξαιρετικά δημοφιλής. Εκατομμύρια στο Ελ Σαλβαδόρ είναι αιώνια ευγνώμονες στον νεαρό ηγέτη τους με γνώσεις στα μέσα ενημέρωσης για την αντιμετώπιση του προβλήματος των συμμοριών με γρήγορη και αδίστακτη δύναμη.

Τον Φεβρουάριο, Ο πρόεδρος Nayib Bukele επανεξελέγη κατά συντριβήεξασφαλίζοντας περίπου το 90% των ψήφων.

Σε συνέντευξη Τύπου, τον ρώτησα εάν στη δεύτερη θητεία του θα επικεντρωνόταν στην απελευθέρωση όσων είχαν άδικα κρατηθεί.

Ο Πρόεδρος Bukele έδωσε μια μακροσκελή απάντηση επιτιθέμενη στους επικριτές του, ιδιαίτερα σε εκείνους από το εξωτερικό, υποστηρίζοντας ότι υπήρξαν υψηλού προφίλ δικαστικές αδικίες στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι δυνάμεις ασφαλείας του είχαν κάνει μόνο, είπε, «μερικά λάθη» και περίπου 7.000 άτομα είχαν ήδη απελευθερωθεί.

Η καταστολή είχε αποκαταστήσει την ηρεμία στους δρόμους του Ελ Σαλβαδόρ και αυτό ήταν το πιο σημαντικό πράγμα, επέμεινε.

Του είπα λεπτομέρειες για την υπόθεση του José Duval Mata και, μετά τη συνέντευξη Τύπου, η ομάδα του μου ζήτησε αντίγραφα των διαταγών αποφυλάκισης των δικαστών. Λίγες μέρες αργότερα, ένα μέλος του στενού του κύκλου ζήτησε τις πληροφορίες για δεύτερη φορά, αυτή τη φορά σε ψηφιακή μορφή, τις οποίες και πάλι τους παρείχα.

Τις επόμενες εβδομάδες, το BBC καταδίωξε επανειλημμένα τη διοίκηση Bukele και έχω μιλήσει απευθείας με τον αντιπρόεδρο, Félix Ulloa, σε αρκετές περιπτώσεις για την υπόθεση.

Πριν από περισσότερο από ένα χρόνο, είπε στο BBC ότι ο κύριος Μάτα απείχε μόλις λίγες μέρες από την απελευθέρωση.

Ο κ. Ulloa είπε ότι ήλπιζε ότι, μόλις βγει από τη φυλακή, τα μέσα ενημέρωσης θα παρουσίαζαν τον José Duval Mata ως «εμβληματική περίπτωση δίκαιης διαδικασίας».

Μάλιστα, σε εκείνο το σημείο, μεταφερόταν στο Cecot εν αγνοία της οικογένειάς του.

Νωρίτερα φέτος, μετά από μήνες αιτημάτων, το BBC απέκτησε πράγματι πρόσβαση στο Cecot, αλλά δεν μας επετράπη να μιλήσουμε με τους κρατούμενους ή να ρωτήσουμε αξιωματούχους για συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Εν τω μεταξύ, η Marcela δεν είχε καμία απόδειξη ζωής ή επίσημη επιβεβαίωση της ευημερίας του γιου της εδώ και δύο χρόνια. Όπως ήταν αναμενόμενο, της έχει περάσει συχνά από το μυαλό ότι ο José Duval μπορεί να πέθανε στη φυλακή.

«Το σκεφτόμουν ασταμάτητα», μου λέει από το μικροσκοπικό κομμάτι γης της στη Λα Νόρια. «Είχα εμμονή με την ιδέα, ένιωθα εντελώς απελπισμένη. Το μόνο που θα έκανα είναι να κλάψω».

Τώρα, λέει, απλώς μένει προσκολλημένη στην ελπίδα ότι ο γιος της είναι ακόμα ζωντανός και τελικά θα απελευθερωθεί.

«Αποθέτω την εμπιστοσύνη μου στον Θεό. Είναι το μόνο που μπορώ να κάνω.”