Απόψεις | Γυναίκες και δικαιώματα, καθυστερήσεις στην ισότητα

Στην Ιταλία η ισότητα προχωρά αργά, πολύ αργά. Το λένε όλοι οι στατιστικοί δείκτες. Και πάνω από όλα έτσι νομίζουν οι πολίτες. Το 54% των Ιταλών πιστεύει ότι η ισότητα των φύλων απέχει πολύ από το να έχει επιτευχθεί στον χώρο εργασίας, το 58% εντός των εταιρειών, το 61% στους πολιτικούς θεσμούς. Διπλάσια σε σχέση με τις Σκανδιναβικές χώρες, αλλά και πολύ περισσότερο από τη Γερμανία ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι άνδρες είναι πιο αισιόδοξοι από τις γυναίκες, αλλά το χάσμα δεν είναι μεγάλο. Η βραδύτητα και οι καθυστερήσεις έρχονται σε σύγκρουση με την αυξανόμενη σημασία της ισότητας ως στόχου, με την επίγνωση των θετικών επιπτώσεών της για ολόκληρη την κοινωνία. Η ιδέα ότι η γυναικεία απασχόληση είναι καλή για την οικονομία έχει πλέον ριζώσει. Αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι η εργασία των γυναικών προάγει τα ποσοστά γεννήσεων, εάν συνοδεύεται από κοινή φροντίδα και επαρκή μέτρα συμβιβασμού. Και η ισότητα των φύλων αναγνωρίζεται επιτέλους, τουλάχιστον μεταξύ των νέων, ως θεμελιώδες δικαίωμα, χωρίς κανένα αν ή αλλά. Γιατί αυτή η συναίνεση δεν γεννά μια «ισχυρή» πολιτική απαίτηση; Έγινε δικό του και κατευθύνθηκε προς τους θεσμούς από κόμματα και συνδικάτα;
Μια χώρα πολύ κοντά μας, η Ισπανία, έχει κάνει μεγάλα βήματα τα τελευταία είκοσι χρόνια χάρη σε ένα κύμα κινητοποιήσεων βάσης, που αναχαιτίστηκε εκείνη την εποχή από τον σοσιαλιστή Θαπατέρο. Ακόμη και στη Γερμανία, η πρόοδος στα μέτωπα της απασχόλησης και της συμφιλίωσης προωθήθηκε από τα κάτω και συμπεριλήφθηκε στην κυβερνητική ατζέντα από δύο γυναίκες – την Angela Merkel και την Ursula von der Leyen – με την υποστήριξη ορισμένων σοσιαλδημοκρατών συναδέλφων.
Στην Ιταλία, το γυναικείο κίνημα ήταν λιγότερο αποτελεσματικό από αλλού στην επεξεργασία και επικοινωνία μιας ευρείας ατζέντας, ικανής να συνδέσει τα ζητήματα των δικαιωμάτων και της διαφορετικότητας, όσο σημαντικά κι αν είναι, με οικονομικούς, κοινωνικούς και δημογραφικούς στόχους.
Η αριστερά έχει αγκαλιάσει το ζήτημα των δικαιωμάτων, αλλά αγωνίζεται (ειδικά μεταξύ των συνδικαλιστικών οργανώσεων) να εκσυγχρονίσει το παραδοσιακό πρότυπο ισότητας. Η δεξιά ανακαλύπτει σιγά-σιγά τα ζητήματα των γεννήσεων και της απασχόλησης των γυναικών, αλλά δεν φαίνεται να αντιστέκεται στον πειρασμό να τις τοποθετήσει σε ένα εθνικιστικό, νατιβιστικό και ηθικιστικό πλαίσιο.
Εν τω μεταξύ, οι δημόσιες δαπάνες για οικογένειες και παιδιά παραμένουν στα χαμηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη. Μια απόκλιση που πρόσφατα επέπληξε η Ευρωπαϊκή Ένωση και η οποία είναι απίθανο να σταματήσει με νόμο για τον προϋπολογισμό για το 2025, ο οποίος υπόσχεται επίσης να κοιτάξει το μέλλον και να επενδύσει ό,τι είναι δυνατό στις επιχειρήσεις και τα ποσοστά γεννήσεων.
Η εμπειρία άλλων χωρών μας διδάσκει ότι ο ενάρετος κύκλος μεταξύ της γυναικείας απασχόλησης και των ποσοστών γεννήσεων ενεργοποιείται μόνο μέσω ενός ευρέος φάσματος μέτρων που επηρεάζουν το εισόδημα, τον χρόνο, τις άδειες, τις υπηρεσίες και την ευέλικτη εργασία. Αντί να επιβάλλονται αυτά τα μέτρα από πάνω, «ένα μέγεθος ταιριάζει σε όλους», ίσως θα ήταν καλύτερο να παρέχουμε μια «προίκα» που επιτρέπει σε κάθε ζευγάρι να προσδιορίζει το πακέτο που ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες του.
Αυτό το “προνόμιο για την ισότητα” θα παρείχε πρόσβαση σε μεταβιβάσεις, υπηρεσίες, πιστώσεις φόρου ή εισφορών και άλλα έως ένα ορισμένο ανώτατο όριο, βαθμονομημένο με βάση την κατάσταση των δικαιούχων. Ένα μπαλόνι arthouse, προς το παρόν, μια πρόταση για αρχή. Με στόχο τη διασφάλιση περισσότερης προστασίας, περισσότερης ισότητας και περισσότερης ελευθερίας.