Απόψεις | Το στοίχημα του καθεστώτος

Ποιος θα το φανταζόταν ότι ένα χρόνο μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου θα είχαμε πέσει σε αυτό το σημείο; Η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή φαίνεται να έχει ξεφύγει από τον έλεγχο όλων των πρωταγωνιστών: Ισραήλ, Ιράν με τον γαλαξία των τρομοκρατικών οργανώσεων, Αμερική. Χθες έγινε η σοβαρή επίθεση στη Γιάφα και 180 πύραυλοι από το Ιράν στο Ισραήλ. Η εντύπωση μιας κολασμένης σπείρας, στην οποία όλοι επιστρέφουν χτυπήματα άγρια ​​χωρίς να υπολογίζουν τις συνέπειες, πρέπει ωστόσο να ακολουθηθεί από μια πιο ακριβή εκτίμηση. Όλα μπορούν ακόμα να αλλάξουν εκατό φορές, αλλά σήμερα το Ιράν είναι πάνω απ’ όλα αυτό που αντιμετωπίζει δυσκολίες. Όταν το καθεστώς του αγιατολάχ έδωσε το πράσινο φως στη Χαμάς για να σφαγιάσει Εβραίους αμάχους και να πάρει ομήρους, σίγουρα δεν ήθελε να φτάσει στο σημείο στο οποίο βρίσκεται σήμερα δώδεκα μήνες μετά. Έχει δει τα ένοπλα παρακλάδια της Χεζμπολάχ και της Χαμάς να αποκεφαλίζονται, με τα οποία τρομοκρατεί και εκβιάζει τη Μέση Ανατολή για δεκαετίες. Η αξιοπιστία του μειώνεται σε σημείο που το Ιράν σήμερα μπορεί να φαίνεται σαν «χάρτινη τίγρη», δεδομένου ότι ακόμη και το δεύτερο κύμα πυραυλικών επιθέσεων κατά του Ισραήλ εξουδετερώθηκε, όπως είχε ήδη συμβεί τον Απρίλιο.

Στο πολιτικό πεδίο, η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή έχει εισέλθει σε μια νέα φάση και παίρνει μια εκπληκτική τροπή. Μιλάμε για κλιμάκωση, διεύρυνση του πολέμου, ξεχνώντας ότι επί δώδεκα μήνες υπήρξε πράγματι μεγάλη απουσία σε αυτή τη σύγκρουση: καμία αραβική χώρα δεν επέτρεψε στον εαυτό της να εμπλακεί. εκτός, περιστασιακά, για να βοηθήσει το Ισραήλ να αναχαιτίσει ιρανικούς πυραύλους και να στείλει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. Είναι μια κραυγαλέα απουσία που δίνει το μέτρο της ιρανικής αποτυχίας. Μεγάλο μέρος του αραβικού κόσμου χαίρεται για το πλήγμα που κατάφεραν οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις στη Χεζμπολάχ. Και δεν αφορά μόνο την αραβική ηγεσία, αλλά και τον πληθυσμό.

Παραθέτω έναν ειδικό παρατηρητή που είναι εντελώς εχθρικός προς τον Νετανιάχου, τον Τόμας Φρίντμαν των New York Times: «Είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε πόσο απεχθάνονται η Χεζμπολάχ και ο ηγέτης της Χασάν Νασράλα, που σκοτώθηκαν σε μια ισραηλινή επιδρομή την Παρασκευή, στον Λίβανο και σε πολλούς μέρη του κόσμου Άραβες, Σουνίτες ή Χριστιανοί, για τον τρόπο που είχαν πάρει όμηρο τον Λίβανο και τον είχαν μετατρέψει σε βάση του ιρανικού ιμπεριαλισμού». Ο Φρίντμαν αναφέρει τα λόγια ενός μελετητή των αραβικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης. «Περιγράφει το τσουνάμι των μηνυμάτων από τον Λίβανο και ολόκληρο τον αραβικό κόσμο: γιορτάζουν την πτώση της Χεζμπολάχ».
Μια άλλη έκπληξη: η τήρηση των Συμφωνιών του Αβραάμ, με τις οποίες το 2020 το Ισραήλ αναγνωρίστηκε από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, στη συνέχεια επίσης το Μαρόκο και το Σουδάν. Στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη συνάντησα έναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους των Εμιράτων. Το να τον ακούς να μιλάει για τις Συμφωνίες του Αβραάμ και τις σχέσεις με το Ισραήλ είναι διδακτικό, δίνει μια ιδέα για το τι πραγματικά συμβαίνει στον αραβικό κόσμο. Η ηγεσία των Εμιράτων υπογραμμίζει ότι οι σχέσεις με το Ισραήλ πάνε καλά. Επικαλείται το γεγονός ότι η αεροπορική εταιρεία Emirates έχει γίνει η κύρια σύνδεση μεταξύ του Ισραήλ και του υπόλοιπου κόσμου, ακόμη και στις πιο επικίνδυνες φάσεις της σύγκρουσης. Επικαλείται επίσης στοιχεία για το εμπόριο μεταξύ των Εμιράτων και του Ισραήλ, το οποίο αυξάνεται συνεχώς. Ερωτηθείς εάν υπάρχει ένα «στρατιωτικό» όριο, μια κόκκινη γραμμή στις ενέργειες των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων, πέρα ​​από το οποίο θα μπορούσαν να αναθεωρήσουν τις σχέσεις και να ακυρώσουν τις Συμφωνίες του Αβραάμ, οι ηγέτες των Εμιράτων παραμένουν σιωπηλοί: είναι μια υπόθεση ότι δεν το κάνουν ακόμη και να ληφθούν υπόψη. Αν και επικρίνουν πολύ τον Νετανιάχου και υποστηρίζουν τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, ο άξονας με το Τελ Αβίβ παραμένει ανέγγιχτος. Η Σαουδική Αραβία είναι πιο συγκρατημένη – δεν είναι ακόμη έτοιμη να αναγνωρίσει το Ισραήλ – αλλά σε ένα σημείο συμφωνεί με τους γείτονές της: η υπαρξιακή απειλή στη Μέση Ανατολή είναι το Ιράν. αν το Ισραήλ καταφέρει να αποδυναμώσει τον φιλοϊρανικό «άξονα αντίστασης» (Hamas Hezbollah Houthis), αυτό είναι καλό.

Η εγκυρότητα των Συμφωνιών του Αβραάμ μπορεί να απορριφθεί από Ευρωπαίους παρατηρητές με το επιχείρημα ότι τα «σκοτεινά εμπορικά συμφέροντα των σεΐχηδων» υπερισχύουν του ανθρωπιστικού ζητήματος και της τραγικής μοίρας του παλαιστινιακού λαού. Όμως τα εμπορικά συμφέροντα δεν είναι απαίσια. Η προτεραιότητα που δίνεται στην οικονομική πρόοδο από το Ντουμπάι, τη Ντόχα και το Ριάντ είναι ευπρόσδεκτη. Από τότε που αυτές οι δυνάμεις του Κόλπου γύρισαν την πλάτη τους στον θρησκευτικό φανατισμό και μετατράπηκαν στον κοσμικό εκσυγχρονισμό, έχουν συσσωρεύσει πλούτο όχι μόνο προς όφελος των στενών ολιγαρχιών. Έχουν δημιουργήσει πραγματική ευημερία, έχουν προσφέρει ένα θετικό μέλλον στις χώρες τους. Αν οι Παλαιστίνιοι είχαν εμπιστευθεί τους εαυτούς τους σε ηγέτες που έμοιαζαν λίγο περισσότερο με τις νέες άρχουσες τάξεις των Εμιράτων ή της Σαουδικής Αραβίας, δεν θα βίωναν αυτήν την τρομακτική τραγωδία σήμερα. Τα ποτάμια των χρημάτων που έστειλε η Δύση στη Γάζα επενδύθηκαν από τη Χαμάς σε όπλα: θα μπορούσαν να είχαν διαφορετικό προορισμό και η ιστορία θα είχε διαφορετική πορεία. Η δαιμονοποίηση του καπιταλισμού είναι ένα ανέντιμο άλλοθι που χρησιμοποιούν οι ιρανικές κληρικές ολιγαρχίες για να εκφράσουν την ηθική τους αποστροφή προς τη Δύση. Η εναλλακτική τους: διαφθορά, καταστολή, μαζική φτώχεια.

Το 1973 ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ είχε πιάσει το Ισραήλ απροετοίμαστο, όπως στις 7 Οκτωβρίου 2023. Στην αρχή φαινόταν σαν αραβική νίκη, ειδικά όταν ο ΟΠΕΚ γονάτισε τους δυτικούς συμμάχους του Ισραήλ με το εμπάργκο πετρελαίου. Στην πραγματικότητα, η συνειδητοποίηση ότι δεν θα νικούσαν ποτέ στρατιωτικά το Ισραήλ άρχισε να ωριμάζει στις κυρίαρχες τάξεις της Αιγύπτου και της Ιορδανίας. Από εκεί γεννήθηκαν οι πρώτες συμφωνίες ειρήνης λίγα χρόνια αργότερα. Αν τελικά το Ιράν άνοιγε τα μάτια του στο αδιέξοδο στο οποίο έχει μπει, ίσως θα μπορούσε να αντλήσει τα σωστά μαθήματα από τη σημερινή τραγωδία.