Τεδώ υπάρχουν δύο κατηγορίες κρίσεων. Αυτά που συμβαίνουν όταν δεν τα περιμένουμε και εκείνα που είναι προβλέψιμα επειδή ακολουθούν ψυχρές, αμείλικτες στατιστικές τροχιές. Η δημογραφική γήρανση ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Αυτό το παγκόσμιο φαινόμενο αντιπροσωπεύει μια μεγάλη κοινωνική και οικονομική αναταραχή που Ο Κόσμος έχει πρόσφατα στόχο να επιστήσει την προσοχή με μια σειρά άρθρων. Ωστόσο, οι συνέπειες αυτής της άνευ προηγουμένου εξέλιξης στην ανθρώπινη ιστορία εξακολουθούν να είναι, σε αυτό το στάδιο, ανεπαρκώς αναμενόμενες.
Με τις ιατρικές προόδους να παρατείνουν το προσδόκιμο ζωής και τα ποσοστά γεννήσεων να μειώνονται, το ποσοστό των ηλικιωμένων πολιτών αυξάνεται απαρέγκλιτα, παραμορφώνοντας ολοένα και περισσότερο την πυραμίδα του πληθυσμού. Αυτό το φαινόμενο, που είναι καλά νέα σε ατομικό επίπεδο, απειλεί ωστόσο να αποσταθεροποιήσει τα κοινωνικά και κοινωνικά συστήματα που επινοήθηκαν την αμέσως μεταπολεμική περίοδο.
Για να πάρουμε μόνο το γαλλικό παράδειγμα, σήμερα ένας στους πέντε κατοίκους της χώρας είναι άνω των 65 ετών. Το 1970, αποτελούσαν μόλις το 13% του πληθυσμού. Σε λιγότερο από μισό αιώνα, ο αριθμός των συνταξιούχων έχει υπερτριπλασιαστεί. Μέχρι το 2070, αυτή η ηλικιακή ομάδα θα αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τρίτο του γαλλικού πληθυσμού. Επιπλέον, διαρθρωτικά, οι μεγαλύτερες χώρες αγωνίζονται να διατηρήσουν επίπεδα ανάπτυξης ικανά να χρηματοδοτήσουν τα μοντέλα πρόνοιάς τους.
Ανελέητη μηχανική
Χωρίς σημαντικές προσπάθειες στην καινοτομία και την εκπαίδευση, η παραγωγικότητά μας, η οποία επιτρέπει τη δημιουργία πλούτου, κινδυνεύει να συνεχίσει να μειώνεται λόγω της φθοράς του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας. Ταυτόχρονα, οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών ξεπερνούν την κατανάλωση και τις επενδύσεις, ενώ η γήρανση απορροφά ένα αυξανόμενο μερίδιο των πόρων της χώρας, εις βάρος των επενδύσεων στο μέλλον.
Η τάση είναι αμείλικτη. Με την εξάντληση της ανάπτυξης, τα φορολογικά έσοδα είναι όλο και πιο δύσκολο να αυξηθούν, ενώ οι δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν εκθετικά. Εκτός από την αύξηση των συντάξεων, το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης εκτινάσσεται στα ύψη καθώς οι άνθρωποι γερνούν, καθώς και η ανάγκη παροχής υπηρεσιών για τις άκρως εξαρτημένες χώρες των ανθρώπων στα τελευταία χρόνια της ζωής τους. Εν ολίγοις, όλο και λιγότεροι άνθρωποι πρέπει να χρηματοδοτούν όλο και περισσότερες δαπάνες. Σε μια εποχή που το δημόσιο χρέος είναι ήδη μείζον ζήτημα και άλλες δαπάνες (πράσινη μετάβαση, άμυνα κ.λπ.) είναι επείγουσες, θα καταστεί αδύνατο να γίνουν δημοσιονομικές επιλογές.
Αυτή η περιγραφή φαίνεται σαν αληθοφάνεια, καθώς έχει υποστηριχθεί τόσο ευρέως από εκατοντάδες αξιόπιστες αναφορές και στατιστικές προβολές. Ωστόσο, ο πολιτικός διάλογος για αυτά τα ζητήματα είναι εξαιρετικά πολωμένος στη Γαλλία, εμποδίζοντας την εξέταση και παραλύοντας την πολιτική δράση. Ανάμεσα στις αμφισβητούμενες μεθόδους πίσω πρόσφατη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και η συστηματική άρνηση της πραγματικότητας από τους αντιπάλους της, πρέπει να υπάρχει χώρος για μια συζήτηση που δεν μετατρέπεται σε αγώνα sparring.
Δεν υπάρχουν εύκολες, δημοφιλείς λύσεις στο ακανθώδες ζήτημα της γήρανσης. Αύξηση φόρων, μείωση των επιπέδων συντάξεων, αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, επιλογή γενεών που θα δοθεί προτεραιότητα στις δημόσιες πολιτικές, καταφυγή στη μετανάστευση για να αντισταθμιστεί η μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας και για τη χρηματοδότηση των συντάξεων: Κάθε μία από αυτές τις επιλογές απαιτεί ρεαλισμό και αίσθηση δικαιοσύνη – δύο διαστάσεις που πρέπει να ανακαλυφθούν εκ νέου για την εθνική συζήτηση για το θέμα.
