Ένα γεμάτο πλήθος σε ένα θέατρο στο Μπουένος Άιρες είδε μια από τις πρώτες προβολές της ταινίας
Μια ανατριχιαστική υπενθύμιση της βίαιης στρατιωτικής δικτατορίας της Αργεντινής μεταξύ 1976 και 1983 επανεμφανίστηκε στη μεγάλη οθόνη με το ντοκιμαντέρ «Traslados» (Μεταφέρθηκε). Η ταινία ρίχνει φως στη βασανιστική πρακτική των «πτήσεων θανάτου», όπου χιλιάδες αντιφρονούντες συγκεντρώθηκαν και πετάχτηκαν έξω από τα αεροπλάνα, συχνά ζωντανοί, στο Ρίβερ Πλέιτ και στον Ατλαντικό Ωκεανό.
Αυτή την εβδομάδα, ένα κατάμεστο πλήθος σε ένα θέατρο στο Μπουένος Άιρες, την πρωτεύουσα της Αργεντινής, είδε μια από τις πρώτες προβολές της ταινίας, η οποία έφερε τόσο τους επιζώντες όσο και τις νεότερες γενιές αντιμέτωπες με ένα παρελθόν που πολλοί θα προτιμούσαν να ξεχάσουν.
Ποιες ήταν οι «πτήσεις θανάτου»;
Ο όρος «πτήσεις θανάτου» αναφέρεται σε βάναυσες εκτελέσεις από τη στρατιωτική δικτατορία της Αργεντινής. Όσοι θεωρούνταν εχθροί, συμπεριλαμβανομένων ακτιβιστών και διανοουμένων, του καθεστώτος είπαν ότι «μεταφέρονταν» σε άλλη τοποθεσία. Αντίθετα, βασανίστηκαν και μεταφέρθηκαν σε στρατιωτικά αεροσκάφη.
Κατά τη διάρκεια της πτήσης, πετάχτηκαν από τα αεροπλάνα, πολλά ακόμα ζωντανά, στη θάλασσα ή στο Ρίβερ Πλέιτ, όπου θα πνιγούσαν ή θα πέθαιναν λόγω της πρόσκρουσης. Η μοίρα χιλιάδων παραμένει μυστήριο. Τα σώματά τους δεν βρέθηκαν ποτέ. Αυτό που έχει περιγραφεί από πολλούς ως «τρομοκρατία που υποστηρίζεται από το κράτος» ήταν μια βασική τακτική για να φιμώσει τη διαφωνία κατά τη διάρκεια του «Βρώμικου Πολέμου» της Αργεντινής.
Το ντοκιμαντέρ “Μεταγραφές”.
Σε σκηνοθεσία του Nicolas Gil Lavedra, το «Traslados» – το ντοκιμαντέρ διάρκειας 90 λεπτών – συγκεντρώνει μαρτυρίες από επιζώντες, αρχειοθετημένο υλικό και δραματοποιημένες αναπαραστάσεις για να παρουσιάσει τη φρίκη των πτήσεων του θανάτου. Σύμφωνα με τη Lavedra, το «Traslados» «βάζει στοιχεία στο τραπέζι, συγκεντρώνει όλα τα κομμάτια και όλα όσα είναι γνωστά…για τις πτήσεις του θανάτου».
«Δεν υπάρχουν κομματικές ή υποκειμενικές απόψεις, υπάρχουν γεγονότα και υπάρχουν αποδείξεις», είπε ο Lavedra στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Στόχος του ήταν να παρουσιάσει μια σαφή και αμερόληπτη περιγραφή των φρικαλεοτήτων που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, μια εποχή κατά την οποία 30.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν ή εξαφανίστηκαν, σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μία από τις κεντρικές ιστορίες που παρουσιάζονται στο «Traslados» είναι αυτή της Esther Ballestrino, της Azucena Villaflor και της Maria Ponce, ιδρυτές των «Mothers of the Plaza de Mayo» — μιας ομάδας που συνεχίζει να αγωνίζεται για δικαιοσύνη για τους εξαφανισμένους. Μαζί με τις Γαλλίδες καλόγριες Alice Domon και Leonie Duquet, και επτά άλλους ακτιβιστές, απήχθησαν και σκοτώθηκαν σε μια από τις πτήσεις θανάτου στις 14 Δεκεμβρίου 1977.
Το ντοκιμαντέρ έρχεται ενώ η Αργεντινή εξακολουθεί να παλεύει με τη σκοτεινή ιστορία της. Η διαμάχη ξέσπασε νωρίτερα φέτος όταν νομοθέτες από το κόμμα του Προέδρου Χαβιέρ Μιλέι επισκέφτηκαν πρώην στρατιωτικούς που καταδικάστηκαν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, συμπεριλαμβανομένου του Αλφρέντο Αστίζ, του άνδρα που διείσδυσε στις «Μητέρες της Plaza de Mayo» και αναγνώρισε τις γυναίκες που δολοφονήθηκαν αργότερα.
Η κυκλοφορία του ντοκιμαντέρ έχει αναζωπυρώσει εκκλήσεις για δικαιοσύνη και μνήμη. Για τη Lavedra, αυτό είναι κάτι περισσότερο από την επανεξέταση της ιστορίας — πρόκειται για τη διαμόρφωση του παρόντος. Είπε, «Ο μόνος τρόπος που έχουμε να γιατρέψουμε αυτή την πληγή είναι με δικαιοσύνη, αλήθεια και μνήμη».
Η σύνδεσή του με το θέμα είναι βαθιά, καθώς ο πατέρας του προήδρευσε σε δίκες μετά τη δικτατορία, και έχει σκηνοθετήσει στο παρελθόν μια ταινία για την ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα Εστέλα ντε Καρλότο, πρόεδρο της ομάδας «Mothers».
Στρατιωτική δικτατορία της Αργεντινής
Η στρατιωτική δικτατορία της Αργεντινής παραμένει μια από τις πιο βάναυσες στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής. Τα βασανιστήρια, οι αναγκαστικές εξαφανίσεις και οι δολοφονίες που εγκρίθηκαν από το κράτος χρησιμοποιήθηκαν για την καταστολή κάθε μορφής διαφωνίας. Καθώς ο στρατός προσπαθούσε να διατηρήσει την εξουσία, ο λαός της Αργεντινής ζούσε σε διαρκή φόβο, αβέβαιοι για το ποιος από αυτούς θα μπορούσε να εξαφανιστεί μετά.
Οι «πτήσεις θανάτου» αντιπροσωπεύουν μια από τις πιο φρικτές τακτικές αυτού του καθεστώτος και πολλά από τα θύματα δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ.
Για τους νεότερους Αργεντινούς, πολλοί από τους οποίους γεννήθηκαν πολύ μετά τη δικτατορία, το «Traslados» αποτελεί μια έντονη υπενθύμιση του βάναυσου παρελθόντος της χώρας.
