ντοπου επαναλήφθηκε πριν από 25 χρόνια για να παράσχει στην παγκόσμια οικονομική διακυβέρνηση ένα ευρύτερο μέσο από το G7, μια λέσχη των πλουσιότερων χωρών, και πιο κατάλληλο για την αντιμετώπιση παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών κρίσεων, το G20 είναι τώρα η έκφραση της κατάρρευσης της διεθνούς τάξης και της αποδυνάμωσης της δυτικής επιρροής.
Η σύνοδος κορυφής που πραγματοποιήθηκε στις 18 και 19 Νοεμβρίου στο Ρίο ντε Τζανέιρο, υπό τη βραζιλιάνικη προεδρία, χωρίς αξιοσημείωτα αποτελέσματα σε μια περίοδο μεγάλης έντασης στην παγκόσμια σκηνή, έδωσε μια τέλεια απεικόνιση αυτού. Ο Πρόεδρος Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα επέλεξε να ξεσκεπάσει το θέμα, προκειμένου να αποφύγει να δείξει τη διχόνοια των συμμετεχόντων για τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.
Ωστόσο, ήταν ο πόλεμος που εξήγησε την απουσία του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος βρίσκεται υπό ένταλμα σύλληψης που εκδόθηκε από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου, και ο οποίος προτιμά να αποφεύγει να ταξιδεύει σε χώρες που έχουν υπογράψει αυτήν τη δικαιοδοσία. Όμως ο Ρώσος ηγέτης έκανε αισθητή την παρουσία του με άλλο τρόπο, ρίχνοντας βόμβες στις πόλεις της Ουκρανίας. Ανίσχυροι κι αν ήταν να συζητήσουν το θέμα ανοιχτά, οι συμμετέχοντες της G20 δεν μπορούσαν να προσποιηθούν ότι ο πόλεμος δεν υπήρχε.
Η σκιά του Ντόναλντ Τραμπ, με τις εμπορικές και οικονομικές αβεβαιότητες που συνδέονται με την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο του 2025, κρέμονταν αναπόφευκτα πάνω από τη σύνοδο κορυφής. Σε περιόδους μετάβασης, οι απερχόμενοι αμερικανοί ηγέτες παραδοσιακά επιβαρύνονται με την εικόνα της «κουτσής πάπιας». Στο Ρίο, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εμφανίστηκε ακόμη πιο αποδυναμωμένος καθώς ο Κινέζος ομόλογός του, Σι Τζινπίνγκ, έκλεψε σε μεγάλο βαθμό την παράσταση. Η διεξαγωγή της G20 στο Ρίο, αμέσως μετά τη σύνοδο κορυφής της Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού (APEC) στο Περού, μαζί με μια σειρά διμερών κρατικών επισκέψεων, ιδίως στη Βραζιλία, επέτρεψαν στον Πρόεδρο της Κίνας να εξαπολύσει μια διπλωματική επίθεση σε τέτοια κλίμακα που έδωσε την εντύπωση ότι η επιρροή της χώρας του είχε εκθρονίσει την επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών στη Νότια Αμερική.
Κρίση πολυμέρειας
Στα υπόλοιπα θέματα της ημέρας δεν σημειώθηκε σημαντική πρόοδος. Η αποτυχία της G20 να αναφέρει συγκεκριμένα την ανάγκη απομάκρυνσης από τα ορυκτά καύσιμα στην τελική της διακήρυξη θεωρήθηκε από τους διαπραγματευτές στο COP29, που συνεδρίασε στο Μπακού μέχρι τις 22 Νοεμβρίου, ως ένδειξη της αρνητικής επίδρασης της εκλογής Τραμπ στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Ο φόρος στις περιουσίες των δισεκατομμυριούχων, που υποστήριξε ο Πρόεδρος Λούλα και υποστηρίχθηκε από τη Γαλλία ειδικότερα, παρέμεινε στο στάδιο της έμπνευσης. Αν και η G20 συμφώνησε ότι η αποτελεσματικότητα της φορολόγησης των υπερπλούσιων πρέπει να βελτιωθεί, περιορίστηκε σε θέσεις αρχής σχετικά με την ανταλλαγή πληροφοριών και την απαραίτητη συζήτηση για τη φοροδιαφυγή. Δεν ξεκίνησε κανένα σχέδιο μεταρρύθμισης. Μια τέτοια μεταρρύθμιση θα ήταν δυνατή μόνο με την υποστήριξη των ΗΠΑ, της χώρας με τους περισσότερους δισεκατομμυριούχους.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν ήταν ήδη επιφυλακτική σχετικά με το σχέδιο, που ωθήθηκε από τον οικονομολόγο Γκάμπριελ Ζούκμαν, να επιβάλει 2% στον πλούτο των 3.000 πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου. Η άφιξη του Τραμπ, ο οποίος έχει υποσχεθεί να συνεχίσει να μειώνει τους φόρους, είναι πιθανό να παραλύσει την G20 σε αυτό το θέμα για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Αν χρειαζόμασταν ποτέ ένα περαιτέρω σημάδι της κρίσης στην πολυμερή προσέγγιση, σε μια εποχή που το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών απέδειξε για άλλη μια φορά τη στασιμότητα του, αυτή η G20 θα έχει εκπληρώσει τέλεια την αποστολή της.
