Η απογραφή που έγινε στη Δημοκρατία της Μολδαβίας το 2024 και των οποίων τα δεδομένα δημοσιεύθηκαν στις 30 Ιανουαρίου 2025, αποκαλύπτει δύο σημαντικά προβλήματα: την επιταχυνόμενη μείωση του πληθυσμού και την κρίση ταυτότητας. Αυτά είναι τα συμπεράσματα δύο εμπειρογνωμόνων από το Chisinau, Marin Gospadarenco, διευθυντή του οικονομικού αναλυτικού κέντρου, και ο ιστορικός Anatol Petrencu, ο οποίος πραγματοποίησε τα αποτελέσματα της απογραφής για το κοινό.
- Ο πληθυσμός της χώρας έφτασε τα 2,4 εκατομμύρια άτομα, σχεδόν 400.000 πριν από λιγότερο από δέκα χρόνια. “Μια πόλη όπως η Balti εξαφανίζεται κάθε τρία χρόνια στη Δημοκρατία της Μολδαβίας”, λέει ο Marin Genănco, διευθυντής του Οικονομικού Αναλυτικού Κέντρου.
- Το 49,2% του πληθυσμού της Δημοκρατίας της Μολδαβίας απάντησε στις αναθεωρήσεις των αναθεωρητών ότι μιλάει “γλώσσα της Μολδαβίας”, ως μητρική γλώσσα, αν και δεν υπάρχει πλέον από το 2023, αντικαθίσταται με Ρουμανικά, συμπεριλαμβανομένου του Συντάγματος.
Η μείωση του πληθυσμού της Δημοκρατίας της Μολδαβίας είναι ένα αναμενόμενο φαινόμενο, αλλά το μέγεθος της είναι ανησυχητικό, λέει ο Marin Gospadarenco, διευθυντής του οικονομικού αναλυτικού κέντρου και πρώην διευθυντής του Εθνικού Γραφείου Στατιστικής.
– Τι πιστεύετε για τη μείωση του πληθυσμού στη Δημοκρατία της Μολδαβίας, περίπου 388 χιλιάδων ανθρώπων, τα τελευταία δέκα χρόνια, όπως φαίνεται από τα δεδομένα της τελευταίας απογραφής;
– Η μείωση του πληθυσμού της Δημοκρατίας της Μολδαβίας είναι ένα πρώιμο φαινόμενο, αλλά το μέγεθος της είναι ένα ανησυχητικό σήμα για το δημογραφικό και οικονομικό μέλλον της χώρας μας. Εάν αναλύσουμε τα στοιχεία, βλέπουμε ότι 38.800 άνθρωποι χάθηκαν ετησίως, δηλαδή, κάθε τρία χρόνια μια πόλη όπως η Balti (μη πληθυσμός 125 χιλιάδων κατοίκων).
– Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι;
– Πρώτα απ ‘όλα, η μετανάστευση παραμένει ο κύριος καθοριστικός παράγοντας της δημογραφικής παρακμής, επειδή εκατοντάδες χιλιάδες Μολδαβοί, ειδικά οι νέοι και οι εργαζόμενοι, συνεχίζουν να αναζητούν καλύτερες οικονομικές ευκαιρίες. Οι πιο συνηθισμένοι προορισμοί είναι η Ρουμανία, η Ιταλία, η Γερμανία, η Ρωσία, η Ισπανία και άλλα κράτη, όπου τα βιοτικά πρότυπα και οι μισθοί είναι σημαντικά πιο ελκυστικοί από ό, τι στη χώρα.
Εκτός από τη μαζική μετανάστευση, το ποσοστό γεννήσεων της Δημοκρατίας της Μολδαβίας μειώθηκε συνεχώς τα τελευταία χρόνια και η πανδημία Covid-19 επιτάχυνε αυτή τη διαδικασία με σημαντική αύξηση της θνησιμότητας. Το 2021, για παράδειγμα, η Μολδαβία κατέγραψε ποσοστό θνησιμότητας 15,3 θανάτων ανά 1.000 κατοίκους, που ήταν ένας από τους υψηλότερους, στην πραγματικότητα, στην Ευρώπη.
Η δομή του πληθυσμού δείχνει ότι το τμήμα των ανθρώπων άνω των 65 ετών έχει αυξηθεί από 11,4% το 2014, σε 18,2% το 2024. ικανή να εργαστεί επιδεινώνεται γρήγορα.
Εάν θέλουμε να αναλύσουμε αυτή τη μείωση του περιφερειακού πλαισίου, παρατηρούμε ότι η Δημοκρατία της Μολδαβίας ακολουθεί την τάση σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Λετονία, η Λιθουανία και η Βουλγαρία, που έχουν επίσης χάσει σημαντικό ποσοστό στον πληθυσμό τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, στην περίπτωση της Μολδαβίας, αυτή η τάση επιδεινώνεται από πρόσθετους παράγοντες όπως η οικονομική και πολιτική αστάθεια, η περιορισμένη πρόσβαση σε καλές θέσεις εργασίας και η έλλειψη αποτελεσματικής πληθυσμιακής εξόδου.
Ο μέσος καθαρός μισθός στη Δημοκρατία της Μολδαβίας είναι περίπου 621 ευρώ
– Τι πρέπει να συμβεί για να σταματήσει αυτή η μείωση του πληθυσμού;
– Εάν η τάση αυτή δεν αντιστραφεί, η χώρα κινδυνεύει να φτάσει σε πληθυσμό κάτω των 2 εκατομμυρίων, γεγονός που θα είχε δραματικές επιπτώσεις στην εργασία, την οικονομική βιωσιμότητα και το μέλλον του κράτους ως λειτουργική οντότητα.
Προκειμένου να σταματήσει η έξοδος του πληθυσμού, πρώτα απ ‘όλα, οι μισθοί και η αγοραστική δύναμη πρέπει να αυξηθούν σημαντικά ώστε να γίνουν ανταγωνιστικοί σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Επί του παρόντος, ο μέσος ακαθάριστος μηνιαίος μισθός στη Μολδαβία είναι σημαντικά χαμηλότερος από ό, τι στις γειτονικές χώρες, όπως η Ρουμανία ή η Πολωνία (το 2024, ο καθαρός μέσος μισθός στη Μολδαβία ήταν περίπου 12.050 Μολδαβία Lei, περίπου 621 ευρώ. Ευρώ – όχι).
Αυτό το χάσμα προκαλεί τη μετανάστευση του εργατικού δυναμικού σε πιο ελκυστικές αγορές. Η αύξηση των μισθών δεν πρέπει να είναι μόνο τεχνητή μέσω διοικητικών προσαρμογών, αλλά πρέπει να υποστηρίζεται από την υψηλότερη παραγωγικότητα της εργασίας, τις επενδύσεις σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας και ένα σταθερό οικονομικό κλίμα που ενθαρρύνει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων.
Σε στενή σχέση με το επίπεδο μισθών, ένας άλλος βασικός δείκτης είναι ο ρυθμός των άμεσων ξένων επενδύσεων. Η Δημοκρατία της Μολδαβίας πρέπει να προσελκύσει περισσότερους επενδυτές για να δημιουργήσει καλές θέσεις εργασίας, με αξιοπρεπείς συνθήκες. Υπό αυτή την έννοια, απαιτούνται μεταρρυθμίσεις για τη μείωση της γραφειοκρατίας, τη βελτίωση της διαφάνειας και της διαφθοράς.
Ένας άλλος βασικός παράγοντας είναι το επιχειρηματικό περιβάλλον και οι εγκαταστάσεις που προσφέρονται στους τοπικούς επιχειρηματίες και εκείνες της διασποράς.
Η αγορά εργασίας πρέπει επίσης να μεταρρυθμιστεί για να προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες στους νέους και ειδικούς στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Επί του παρόντος, πολλοί οικονομικοί τομείς δεν χρησιμοποιούν το υψηλό εργατικό δυναμικό, οι οποίοι καθορίζουν τους ειδικούς πληροφορικής, τους γιατρούς, τους μηχανικούς και άλλους επαγγελματίες να πάνε στο εξωτερικό. Παράλληλα, η ποιότητα ζωής αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την απόφαση να παραμείνει στη χώρα ή να επιστρέψει για όσους έχουν ήδη φύγει.
Αυτή η πτυχή περιλαμβάνει πρόσβαση σε σύγχρονες ιατρικές υπηρεσίες, ένα ποιοτικό εκπαιδευτικό σύστημα και ένα σύστημα κοινωνικής προστασίας που θα παρέχει ασφάλεια στις οικογένειες.
1 στους 5 Μολδαβούς είναι άνω των 65 ετών
– Τι επιπτώσεις έχει η γήρανση του πληθυσμού; Το ποσοστό των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών αυξήθηκε από 11,4% το 2014 σε 18,2% το 2024 και ο νέος και ο μέσος πληθυσμός μειώνονται.
– Η γήρανση του πληθυσμού είναι μία από τις πιο σοβαρές δημογραφικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Δημοκρατία της Μολδαβίας. Μακροπρόθεσμα, αυτό το φαινόμενο ασκεί τεράστια πίεση στο συνταξιοδοτικό σύστημα και σε άλλες κοινωνικές υπηρεσίες, επειδή ο αριθμός των ενεργών προσώπων που συμβάλλουν στον προϋπολογισμό της κοινωνικής ασφάλισης μειώνεται, ενώ ο αριθμός των δικαιούχων συνταξιοδότησης αυξάνεται. Επιπλέον, η γήρανση του πληθυσμού επηρεάζει το δυναμισμό της αγοράς εργασίας και επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη, επειδή ένας παλαιότερος πληθυσμός είναι γενικά λιγότερο οικονομικά ενεργός, όπως γνωρίζουμε.
– Πώς εκτιμάτε τις τάσεις για τα επόμενα χρόνια; Μπορούμε να περιμένουμε μια βελτίωση στην κατάσταση;
– Οι δημογραφικές τάσεις της Δημοκρατίας της Μολδαβίας δείχνουν τη συνέχιση της παρακμής του πληθυσμού και η βελτίωση της κατάστασης εξαρτάται από έναν αριθμό οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών παραγόντων που πρέπει να προσεγγιστούν με καλά μελετημένα μέτρα. Η τρέχουσα δυναμική υποδηλώνει ότι, ελλείψει αποτελεσματικών δημογραφικών και οικονομικών πολιτικών, η Μολδαβία θα αντιμετωπίσει μια έντονη μείωση του πληθυσμού, τη δημογραφική γήρανση και ένα έλλειμμα νέων και ειδικευμένων εργατικών.
Γιατί οι μισοί κάτοικοι της Δημοκρατίας της Μολδαβίας λένε ότι μιλούν “Γλώσσα Μολδαβίας”
Ο καθηγητής του πανεπιστημίου Anatol Petrencu, ιστορικός, διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Ιστορίας “Proctemoria”, ένας θεσμός που συνδέεται με τη Σχολή Ιστορίας και τη Φιλοσοφία του κρατικού πανεπιστημίου της Μολδαβίας, μίλησε για το γεγονός ότι πολλοί κάτοικοι της Δημοκρατίας της Μολδαβίας ισχυρίζονται ότι Μιλήστε “Γλώσσα Μολδαβίας” και αναγνωρίζεται ως Μολδαβούς.
– Πρώτα απ ‘όλα, ας μιλήσουμε για την απάντηση των κατοίκων της Δημοκρατίας της Μολδαβίας στη μητρική γλώσσα: 49,2% είπε ότι αυτή είναι η γλώσσα “Μολδαβίας”. Ο αριθμός μειώνεται, σε σύγκριση με το 2014, όταν ήταν 56,9%, αλλά εξακολουθεί να είναι αρκετά μεγάλο. Πώς εξηγείτε;
– Πιστεύω ότι όσοι απάντησαν με αυτόν τον τρόπο είναι οι ηλικιωμένοι που έχουν πάρει ακόμα τη Σοβιετική εποχή και που δεν πέρασαν από τα σημερινά σχολεία στα οποία το αντικείμενο είναι ρουμανική γλώσσα και λογοτεχνία και η ιστορία είναι η ιστορία των Ρουμάνων.
Το γεγονός αυτό εξηγείται επίσης από την επιείκεια ορισμένων πολιτικών κομμάτων που συνεχίζουν να προωθούν μέσα στο κόμμα, αναφέρομαι εδώ στους σοσιαλιστές, αναφέρομαι στους κομμουνιστές, υπάρχουν πιθανότητες, οι οποίες στο πεισματάρα λέω “γλώσσα της Μολδαβίας” και έτοιμοι.
Το πιο λαμπρό παράδειγμα αυτής της πεισματάρης είναι η Βορονίνη (ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος και ο σημερινός αναπληρωτής στο Κοινοβούλιο – όχι) στη συνάντηση του Κοινοβουλίου, όταν το Κοινοβούλιο, με πλειοψηφία ψήφων, Εισήχθη στο Σύνταγμα αυτή η γλώσσα ως γλώσσα.
Είπε ότι “αν γράψει εκεί” ρουμανική γλώσσα “, θα μιλήσω στα ρωσικά”. Ένα παράδειγμα μιας κατάστασης όταν ένας πολιτικός, μια αρχή, δείχνει μια απόρριψη αυτής της αλήθειας.
“Η Μάια Σάντου δεν είπε ποτέ ότι είναι Ρουμανία”
– Αλλά το γεγονός ότι το σχετικά πρόσφατο κοινοβούλιο ψήφισε για την επίσημη γλώσσα που θα εισαχθεί στο Σύνταγμα ως ρουμανική γλώσσα, αλλά και η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου από το 2013 δεν επηρεάζει τις αντιλήψεις των ανθρώπων από αυτή την άποψη;
– Το γεγονός ότι οι ανώτεροι φορείς διαχείρισης μας, το Κοινοβούλιο, έχουν αλλάξει τόσο αργά το Σύνταγμα και τα άλλα κρατικά έγγραφα αποτελεί απόδειξη αδράνειας και, νομίζω και φόβο. Δεν ξέρω γιατί αυτός ο φόβος είναι για το παρελθόν, αλλά και για το μέλλον.
Αυτές οι καθυστερήσεις και έχουν επίσης το ρόλο τους. Όσον αφορά την αποδοχή της κοινωνίας, είναι μία όταν οι διανοούμενοι μιλούν και κάτι άλλο είναι όταν ο πρωθυπουργός ή ο πρόεδρος βγαίνει και λέει: «Αγαπητοί πολίτες, είμαστε Ρουμανίας, η γλώσσα μας είναι Ρουμανική».
– Όσον αφορά την εθνικότητα: Το 77,2% δηλώθηκε “Moldovans”, σε σύγκριση με το 75% το 2014 και ο αριθμός των “Ρουμανών” αυξήθηκε από 6,7% σε 7,9%. Πώς εξηγείτε αυτές τις τάσεις;
– Εδώ, φυσικά, αξίζει να αναλυθεί. Στη Δημοκρατία της Μολδαβίας υπάρχουν δύο μηνύματα: ένα που “είμαστε Ρουμανικά”. Για παράδειγμα, ο πρωθυπουργός Revean. Δεν κρύβει ότι είναι Ρουμάνος και μιλά ρουμανικά.
Όσο για τη Maia Sandu, λυπάμαι αυτό, ποτέ δεν είπε ότι είναι Ρουμανία. Η Maia Sandu λέει “Αγαπητέ Μολδαβανικά”.
Πήγα στο Cahul, σε ένα νηπιαγωγείο, και ο σκηνοθέτης της κυρίας είπε στα παιδιά ότι «είμαστε Μολδαβοί, μιλάμε Ρουμανικά», δηλαδή αυτή η θέση για να υπερασπιστεί τον Μολδαβανισμό καλλιεργείται από το νηπιαγωγείο. Υπάρχουν πολλές πτυχές εδώ.
Νομίζω ότι τα ρωσικά μέσα μαζικής ενημέρωσης μιλάνε επίσης για τους Μολδαβούς, και αυτό φυσικά έχει αποτέλεσμα.
– Πιστεύετε ότι αυτό θα αλλάξει κάποια στιγμή; Είμαστε ήδη υποψήφιοι για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έχουμε στενές σχέσεις, τόσο με την ΕΕ όσο και με, ειδικότερα, με τη Ρουμανία.
– Θέλω να πω ότι αυτή η κρίση ταυτότητας βασίζεται στην αποδοχή αυτής της αναψυχής. Είμαστε Μολδαβοί, επειδή ζούμε στη Μολδαβία, ακριβώς όπως είμαστε Chisinau επειδή ζούμε στο Chisinau, ή στο Orheieni ή στο Soroceni.
Έτσι, αυτό είναι σαφές, αλλά ως εθνικότητα, είμαστε Ρουμανικά.
Τώρα, όπως για μένα, ως ιστορικός, συγκεντρώνω αυτά τα στοιχεία, τους Ρουμάνους και τους Μολδαβούς, και θεωρώ ότι, συνολικά, έχουμε 85%. Έτσι έχουμε ένα εθνικό κράτος.
Έτσι, η Δημοκρατία της Μολδαβίας είναι ένα εθνικό κράτος. Διαφορετικά, υπάρχουν ρωσικές εφευρέσεις, γνωρίζουμε πολύ καλά πώς έχει έρθει σε αυτό.
Νομίζω ότι, γενικά, στις εκπαιδευτικές και πληροφορίες μας πολιτικές, θα πρέπει ακόμα να πούμε την αλήθεια και με την προοπτική να αλλάξουμε όλες αυτές τις κακές καταστάσεις για την αλήθεια. Πρέπει να ξεπεράσουμε αυτό το μειονέκτημα. Σε γενικές γραμμές, είμαστε ντροπιαστικοί. Έτσι νομίζω.
