Απόψεις | Η πλημμύρα: τραγωδίες και (πικρές) αλήθειες

Αξίζουν όμως οι κάτοικοι της Emilia και της Romagna που πλήττονται από μια δεύτερη πλημμύρα μέσα σε λίγο περισσότερο από ένα χρόνο, στα ίδια ακριβώς μέρη, έναν επιπλέον κατακλυσμό αμοιβαίων κατηγοριών σχετικά με την ευθύνη για όσα συμβαίνουν; Δεν υπήρχε χρόνος να ανάψουμε τις αντλίες νερού για να σώσουμε ό,τι μπορούσαμε στις πόλεις και τις συνοικίες που είχαν εισβάλει από το νερό και άρχισε να περνάει. Αυτή είναι η δεξιά κυβέρνηση ενάντια στις αριστερές τοπικές διοικήσεις που είναι ένοχη, σύμφωνα με τον υπουργό Πολιτικής Προστασίας Nello Musumeci, ότι σπατάλησε «σε αυτή τη δεκαετία 595 εκατομμύρια που έλαβε από τις κυβερνήσεις της Ρώμης για τις πιο ευάλωτες περιοχές». Από εκεί ο πρώην κυβερνήτης Stefano Bonaccini («Μα αν για ενάμιση χρόνο όλα ήταν στα χέρια του επιτρόπου που αυτοί επέλεξαν!») και η νέα περιφερειακή πρόεδρος Irene Priolo, έξαλλοι ενάντια στην «κερδοσκοπία» αυτών που ουρλιάζουν σε τέτοιες στιγμές αφού «άφησε ήσυχους τους υποστελεχωμένους δήμους» να αντιμετωπίσουν όλα τα ζητήματα περιβαλλοντικών εκτάκτων καταστάσεων. Για να μην αναφέρουμε τις συμπλοκές για καθυστερήσεις αποζημίωσης που είχε υποσχεθεί γρήγορα και «100%» η Γιώργη Μελώνη και οι οποίες αντ’ αυτού αποδείχθηκαν δυσκίνητες και τσιμπημένες σε σημείο που για ορισμένες ζημιές όσοι είχαν ζητήσει 30 χιλιάδες ευρώ σε μια περίπτωση θα είχαν έλαβε 13, 83. Αντιπαραθέσεις που έμελλε να πυροδοτήσουν ακόμη περισσότερο τον προεκλογικό αγώνα. Και οι οποίες κινδυνεύουν να δημιουργήσουν σύγχυση στο υποκείμενο ζήτημα: για άλλη μια φορά η Ιταλία, ανεξάρτητα από την κυβέρνηση, εμφανίζεται απροετοίμαστη και αιφνιδιασμένη μπροστά στις φυσικές καταστροφές που προορίζονται να επιδεινωθούν με την κλιματική αλλαγή.

Έχουν περάσει δέκα χρόνια από το 2014 κατά το οποίο ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος Τζιαν Λούκα Γκαλέτι εξήγησε στη Βουλή ότι χρειάζονταν τουλάχιστον 14 δισεκατομμύρια ευρώ για «την πρόληψη και τον μετριασμό του υδρογεωλογικού κινδύνου και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή». Ωστόσο, μόλις πριν από λίγους μήνες, μετά από έξι κυβερνήσεις και τέσσερα χρόνια που αφιερώθηκαν μόνο στη στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση, ο υπουργός Gilberto Pichetto Fratin μπόρεσε να ανακοινώσει την έναρξη του «Pnacc», του πολυπόθητου εθνικού σχεδίου για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που παρέχεται με 361 διατάξεις για περιορισμούς περιβαλλοντικών καταστροφών αλλά, δυστυχώς, παντελώς άκαρπες: «Δυστυχώς δεν διατέθηκε ούτε ένα ευρώ για αυτόν τον ουσιαστικό στόχο. Zero», εξηγεί ο Stefano Ciafani, πρόεδρος της Legambiente. «Δεν είναι ότι δεν υπάρχει ούτε ένα ευρώ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής», εξηγεί ο πρώην υπουργός Ενρίκο Τζιοβανίνι, «αλλά όλα είναι ανοργάνωτα, κατά προσέγγιση, χωρίς κοινό νήμα». Χειρότερα: ποτέ περισσότερο από αυτήν την περίπτωση, κάθε καθυστέρηση βαραίνει περισσότερο τις επόμενες καθυστερήσεις, καταλήγοντας να πολλαπλασιάσει δυσανάλογα το κόστος των βασικών παρεμβάσεων. Πάνω από όλα η «εξάρθρωση», δηλαδή η μεταφορά αλλού, εργοστασίων, δημόσιων κτιρίων, σχολείων, ιδιωτικών κατοικιών κ.ο.κ. που εδώ και καιρό δηλώνονται σε υψηλό ή πολύ υψηλό υδρογεωλογικό κίνδυνο.

Ωστόσο, θα μπορούσαν να γίνουν πολλά. Αυτό απέδειξε την περασμένη άνοιξη η περιοχή του Βένετο, που επλήγη στη Βιτσέντζα από κατακλυσμό (400 χιλιοστά νερού σε λίγες ώρες) όχι τόσο διαφορετικό από αυτόν που κατέστρεψε την πόλη το 2010. Αυτή τη φορά, ωστόσο, χωρίς ζημιές χάρη στην εργασία σε 23 δεξαμενές πλαστικοποίηση ικανή να περιέχει το πλήρες. Μια επιτυχία που ώθησε τον Luca Zaia να πει στον Marco Cremonesi: «Ήρθε η ώρα να ξεκινήσουμε το Σχέδιο Μάρσαλ ενάντια στις πλημμύρες. Καλύτερα να ξοδέψουμε ένα δισεκατομμύριο για την πρόληψη και όχι δύο, ή ποιος ξέρει πόσα, για να αποκαταστήσουμε τη ζημιά μετά». Ιερά λόγια. Δύσκολο όμως να αντέξει κανείς τους αγκώνες ενός πολιτικού αγώνα που εξαρτάται υπερβολικά από τα εκλογικά συμφέροντα της εβδομάδας. Ένα μεγάλο πρόβλημα για μια χώρα σαν τη δική μας εκτεθειμένη στις ιδιοτροπίες και των 7.496 πλωτών οδών, συμπεριλαμβανομένου του Πάδου (απλώς θυμηθείτε την αποκάλυψη του 1951), που μερικές φορές είναι χειμαρρώδης.

Ένα γεγονός τα λέει όλα: ακόμη και το Μιλάνο που υπερηφανεύεται ότι είναι η οικονομική, χρηματοπιστωτική και πολιτιστική πρωτεύουσα, όπως εξηγείται στο δοκίμιο που βγαίνει για την Polistampa Ο νέος υδάτινος πολιτισμός από τον Erasmo D’Angelis και τον Mauro Grassi, συνέβαλε σημαντικά στο λάθος να θάψουμε περίπου 20.000 χιλιόμετρα νερού κάτω από σκυρόδεμα σε όλη την Ιταλία: «Κάτω από την επιφάνεια του δρόμου του Μιλάνου υπάρχει ένα κουβάρι νερού που είναι μοναδικό στον κόσμο. Ένας θησαυρός νερού που δεν έχει σύγκριση και που τον κάνει να νιώθει σαν να επιπλέει στη θάλασσα των γλυκών νερών, έχοντας στα σπλάχνα του την ομορφιά των 370 χιλιομέτρων φυσικών υδάτινων οδών και τεχνητών καναλιών, με 170 χιλιόμετρα μικρότερων υδάτινων οδών». Μεταξύ των οποίων το Σεβέζο που πλημμύρισε 120 φορές μεταξύ 1976 και 2023. Συν το τελευταίο, δύο εβδομάδες πριν.
Η ίδια η Giorgia Meloni, εξάλλου, μετά την πλημμύρα στη Romagna τον Μάιο του 2023, εξήγησε ότι το γνώριζε: «Το να κάνουμε την Ιταλία ασφαλή είναι μια πρόκληση εποχής. Δυστυχώς, υποφέρουμε από δεκαετίες χαμένων επιλογών και καθυστερήσεων και από την εσφαλμένη ιδέα ότι η φροντίδα της γης δεν ήταν στρατηγική επένδυση. Πρέπει να αλλάξουμε το παράδειγμα». Χρυσές λέξεις. Αντιμετωπίζοντας την καθημερινή πραγματικότητα των λογαριασμών, η ίδια η πρωθυπουργός, αποφασισμένη να «γράψει ιστορία», φαίνεται ωστόσο να έχει ξεκινήσει τη βαλτωμένη διαδρομή που ακολούθησαν, από αναβολή σε αναβολή, οι λιγότερο ενάρετοι προκάτοχοί της. Να κολλάτε πάντα, για καλή τύχη, στο τυχερό κοραλλιοκέρας…