Νέο Δελχί:
Η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ έχει ρίξει σκιά στις συνομιλίες για το κλίμα στη COP29 (Διάσκεψη των Μερών) στο Μπακού, με τον εκλεγμένο Πρόεδρο να δεσμεύεται να αποχωρήσει από τη συμφωνία ορόσημο του Παρισιού για το κλίμα.
Όταν ο Τραμπ εξελέγη το 2016, είχε βγάλει τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού. Τέσσερα χρόνια αργότερα, διορθώθηκε από τον Τζο Μπάιντεν.
Η συνεχιζόμενη COP29, η ετήσια διάσκεψη για το κλίμα, ξεκίνησε στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν τη Δευτέρα (11 Νοεμβρίου) εν μέσω ανησυχιών για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα για δεύτερη φορά. Το συνέδριο επικεντρώνεται σε στρατηγικές για τη σταδιακή μείωση των ορυκτών καυσίμων και την κλιματική βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες (φτωχότερες) χώρες.
Στην Κοπεγχάγη το 2009, οι ανεπτυγμένες χώρες δεσμεύτηκαν να κινητοποιήσουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που σχετίζονται με το κλίμα και να οικοδομήσουν πιο πράσινες οικονομίες.
Το σύμφωνο του Παρισιού επιβεβαίωσε τη δέσμευση του 2009, αλλά συγκεντρώθηκαν μόνο 83,3 δισεκατομμύρια δολάρια από το 2020. Ο στόχος επιτεύχθηκε τελικά το 2023. Και οι 196 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, είχαν υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού το 2015 και είχαν κάνει μη δεσμευτικές δεσμεύσεις για μείωση τη ρύπανση της γης τους.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν κυρώσεις για τη μη τήρηση της συμφωνίας.
Στη σύνοδο κορυφής του Μπακού, οι εκπρόσωποι αποφασίζουν για 10πλάσια αύξηση των χρηματοοικονομικών ροών – από τα τρέχοντα 100 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο που δεσμεύτηκαν να συγκεντρώσουν οι ανεπτυγμένες χώρες, σε τουλάχιστον ένα τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως από το 2026.
Φόβος Εξόδου
Στο Μπακού, ο κορυφαίος απεσταλμένος της Ουάσιγκτον για το κλίμα, Τζον Ποντέστα, αναγνώρισε ότι η επόμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ θα «προσπαθήσει να κάνει μια αναστροφή» στη δράση για το κλίμα, αλλά είπε ότι οι πόλεις, οι πολιτείες και οι μεμονωμένοι πολίτες των ΗΠΑ θα χαλαρώσουν. «Ενώ η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών υπό τον Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να θέσει σε δεύτερη μοίρα τη δράση για την κλιματική αλλαγή, το έργο για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής θα συνεχιστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες με δέσμευση, πάθος και πίστη», είπε, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο.
«Ο αγώνας είναι μεγαλύτερος από μια εκλογή, έναν πολιτικό κύκλο σε μια χώρα», πρόσθεσε.
Ανεξάρτητα από τις διαβεβαιώσεις, ο Τραμπ πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια «φάρσα» και μπορεί να προχωρήσει τα σχέδιά του πιο γρήγορα και χωρίς μεγάλη αντίθεση. Μπορεί ακόμη και να βγάλει τις ΗΠΑ από τη Σύμβαση Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή.
Όταν η προηγούμενη κυβέρνηση Τραμπ αποχώρησε από τη Συμφωνία του Παρισιού, ήταν λίγο περισσότερο από έναν χρόνο.
Η έξοδος είχε προκαλέσει έντονες διεθνείς αντιδράσεις και φόβους ότι και άλλες χώρες μπορεί να ακολουθήσουν το δρόμο των ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ προσχώρησαν ξανά στη Συμφωνία του Παρισιού υπό τον Τζο Μπάιντεν το 2021 και στη συνέχεια ανακοίνωσαν ότι μέχρι το έτος 2030, η Αμερική θα μειώσει τις εκπομπές της κατά το ήμισυ από τα επίπεδα του 2005.
Εάν ο Τραμπ προχωρήσει στις προεκλογικές του υποσχέσεις, θα επιφέρει σοβαρό πλήγμα σε ολόκληρο το πλαίσιο των ετήσιων διαπραγματεύσεων για το κλίμα, προκαλώντας μόνιμη ζημιά στις προσπάθειες περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Οι χώρες που επέλεξαν τη Συμφωνία του Παρισιού αναμένεται να υποβάλουν νέα σχέδια μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου 2025. Αλλά αν η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου δεν υποβάλει τα σχέδιά της, τότε σίγουρα στέλνει ένα λάθος μήνυμα στους επικριτές της αυστηρής δράσης για το κλίμα στην Κίνα και την Ινδία ή Ευρώπη. Τα αρνητικά στοιχεία σε αυτές τις χώρες θα αναγκάσουν τις κυβερνήσεις τους να μειώσουν τις προσπάθειες για την κλιματική φιλοδοξία και να συνεχίσουν την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.
Η αποχώρηση των ΗΠΑ από τα πάνελ για την κλιματική αλλαγή θα εμπόδιζε τη χώρα να συμμετάσχει σε διεθνείς συζητήσεις για την επέκταση της καθαρής ενέργειας. Αυτό θα έδινε στην Κίνα την ευκαιρία να αποσπάσει την Αμερική σε ηλιακούς συλλέκτες, ηλεκτρικά οχήματα και άλλες πράσινες τεχνολογίες.
Η στρατηγική της κυβέρνησης Τραμπ για το κλίμα θα γίνει ξεκάθαρα γνωστή μόνο μετά την ορκωμοσία του νέου Προέδρου στις 20 Ιανουαρίου.
Αντίκτυπος στη Σύνοδο Κορυφής του Μπακού
Το 2024 ήταν η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί. Σύμφωνα με την υπηρεσία κλίματος της ΕΕ (Ευρωπαϊκής Ένωσης), αυτή είναι επίσης η πρώτη φορά που η υπερθέρμανση του πλανήτη ξεπέρασε τον 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Με απλά λόγια, η μακροπρόθεσμη αύξηση της θερμοκρασίας πρέπει να περιοριστεί κάτω από 1,5 βαθμούς για να αποφευχθούν οι καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η Ινδία, επίσης, είχε το μερίδιό της σε ακραία καιρικά φαινόμενα, από έντονες βροχοπτώσεις έως καύσωνες, το 2024. Η τελευταία Έκθεση για το κλίμα της Ινδίας 2024 που δημοσιεύτηκε στις 8 Νοεμβρίου αποκαλύπτει ότι η χώρα αντιμετώπισε ακραία καιρικά φαινόμενα το 93% των ημερών στις πρώτες εννέα μήνες του τρέχοντος έτους (από 1 Ιανουαρίου έως 30 Σεπτεμβρίου 2024). Αυτό σημαίνει ότι ακραία γεγονότα συνέβησαν σε 255 από τις συνολικά 274 ημέρες, αφήνοντας 3.200 νεκρούς, επηρεάζοντας 3,2 εκατομμύρια εκτάρια καλλιεργειών, καταστρέφοντας 2.35.862 σπίτια και κτίρια και σκοτώνοντας 9.457 ζώα σε όλη τη χώρα.
Στις δύο τελευταίες διασκέψεις, οι εκπρόσωποι συμφώνησαν να δημιουργήσουν ένα Ταμείο Απωλειών και Ζημιών για να βοηθήσουν τις χώρες να αντιμετωπίσουν ακραία καιρικά φαινόμενα. Η σύνοδος κορυφής του Μπακού έχει στόχο να προωθήσει περαιτέρω συζητήσεις.
Σε συνεδριάσεις για το κλίμα εν όψει του Μπακού, οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν είναι έτοιμα να επωμιστούν το κόστος και ζητούν να διευρυνθεί η βάση των χορηγών για να συμπεριλάβει άλλες πλούσιες χώρες όπως η Σιγκαπούρη, η Κίνα και τα ΗΑΕ.
Οποιαδήποτε απόφαση των ΗΠΑ θα επηρεάσει άλλα ανεπτυγμένα έθνη όπως η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, η Ιαπωνία, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ για να επανεξετάσουν τη στάση τους. Μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, αυτές οι χώρες είχαν μειώσει το μερίδιό τους στη χρηματοδότηση για το κλίμα. Ακόμη και αφότου ο Μπάιντεν ανέτρεψε την κίνηση του Τραμπ το 2021, οι ΗΠΑ δεν συνεισέφεραν σημαντικό μέρος των οικονομικών τους υποσχέσεων από το 2017 έως το 2021.
Αυτό περιόρισε την αποστολή των ανεπτυγμένων χωρών να συγκεντρώνουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για να χρηματοδοτήσουν τους κλιματικούς στόχους για τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Αυτή τη φορά ο φόβος είναι ότι οι ΗΠΑ μπορεί να αθετήσουν τη δέσμευσή τους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Πράσινο Ταμείο του ΟΗΕ για το κλίμα. Οι ΗΠΑ ήταν κακοπληρωτές υπό άλλους Προέδρους όπως ο Ομπάμα και ο Μπάιντεν, αλλά δεν αποχώρησαν από τις διαπραγματεύσεις.
Οι ΗΠΑ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός ρύπων μετά την Κίνα και ο μεγαλύτερος συνεισφέρων στις ιστορικές εκπομπές. Ο ρόλος και η ενεργός συμμετοχή του είναι καθοριστικής σημασίας όχι μόνο για την κινητοποίηση οικονομικών για την κλιματική αλλαγή αλλά και για τη μείωση των εκπομπών. Ο καθορισμός κλιματικών στόχων θα είναι άσκοπος χωρίς τις ΗΠΑ επί του σκάφους.
