Μια πρωτοποριακή ανακάλυψη που έγινε από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU) υπονοεί ότι η δημιουργία μνήμης συμβαίνει σε άλλα κύτταρα εκτός του εγκεφάλου. Οι θεραπείες για διαταραχές που σχετίζονται με τη μνήμη και οι στρατηγικές μάθησης μπορεί να επηρεαστούν σημαντικά από αυτή τη μελέτη.
Η μακροχρόνια πεποίθηση ότι οι μνήμες διατηρούνται μόνο στα εγκεφαλικά κύτταρα τίθεται υπό αμφισβήτηση από αυτή τη μελέτη. Αντίθετα, οι ερευνητές του NYU ανακάλυψαν ότι κύτταρα από διαφορετικές περιοχές του σώματος είχαν λειτουργία μνήμης, γεγονός που υποδηλώνει ότι η μάθηση μέσω της επανάληψης μπορεί να συμβεί σε κυτταρικό επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι η ικανότητα του σώματός μας να «θυμάται» εκτείνεται πέρα από τον εγκέφαλο, με κάθε κύτταρο να έχει πιθανώς τη δύναμη να προσαρμοστεί ως απόκριση σε γεγονότα του παρελθόντος.
«Η μάθηση και η μνήμη συνδέονται γενικά με τον εγκέφαλο και τα εγκεφαλικά κύτταρα μόνο, αλλά η μελέτη μας δείχνει ότι και άλλα κύτταρα στο σώμα μπορούν να μάθουν και να σχηματίσουν αναμνήσεις», εξηγεί ο Nikolay V. Kukushkin του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. εμφανίζεται στο περιοδικό Nature Communications.
Η έρευνα προσπάθησε να κατανοήσει καλύτερα εάν τα μη εγκεφαλικά κύτταρα βοηθούν στη μνήμη δανειζόμενοι από μια μακροχρόνια εδραιωμένη νευρολογική ιδιότητα -το φαινόμενο μαζικής απόστασης- που δείχνει ότι τείνουμε να διατηρούμε τις πληροφορίες καλύτερα όταν μελετάμε σε απέχοντα διαστήματα παρά σε ενιαία. εντατική συνεδρία-καλύτερα γνωστή ως στρίμωξη για μια δοκιμή.
Στην έρευνα Nature Communications, οι επιστήμονες αναπαρήγαγαν τη μάθηση με την πάροδο του χρόνου μελετώντας δύο τύπους ανθρώπινων κυττάρων μη εγκεφάλου σε ένα εργαστήριο (ένα από νευρικό ιστό και ένα από ιστό νεφρού) και εκθέτοντάς τους σε διαφορετικά πρότυπα χημικών σημάτων – ακριβώς όπως τα εγκεφαλικά κύτταρα εκτίθενται σε πρότυπα νευροδιαβιβαστών όταν μαθαίνουμε νέες πληροφορίες. Σε απάντηση, τα μη εγκεφαλικά κύτταρα ενεργοποίησαν ένα “γονίδιο μνήμης” – το ίδιο γονίδιο που ενεργοποιούν τα εγκεφαλικά κύτταρα όταν ανιχνεύουν ένα μοτίβο στις πληροφορίες και αναδομούν τις συνδέσεις τους προκειμένου να σχηματίσουν αναμνήσεις.
“Αυτό αντανακλά το φαινόμενο μαζικού χώρου σε δράση.” λέει ο Kukushkin, κλινικός αναπληρωτής καθηγητής βιοεπιστημών στο NYU Liberal Studies και ερευνητής στο Κέντρο Νευρωνικής Επιστήμης του NYU. «Δείχνει ότι η ικανότητα μάθησης από την επανάληψη σε απόσταση δεν είναι μοναδική για τα εγκεφαλικά κύτταρα, αλλά, στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι μια θεμελιώδης ιδιότητα όλων των κυττάρων».
Οι ερευνητές προσθέτουν ότι τα ευρήματα όχι μόνο προσφέρουν νέους τρόπους μελέτης της μνήμης, αλλά δείχνουν επίσης πιθανά οφέλη που σχετίζονται με την υγεία.
«Αυτή η ανακάλυψη ανοίγει νέες πόρτες για την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της μνήμης και θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερους τρόπους βελτίωσης της μάθησης και αντιμετώπισης προβλημάτων μνήμης», παρατηρεί ο Kukushkin. «Ταυτόχρονα, υποδηλώνει ότι στο μέλλον, θα χρειαστεί να συμπεριφερόμαστε στο σώμα μας περισσότερο σαν τον εγκέφαλο – για παράδειγμα, να εξετάσουμε τι θυμάται το πάγκρεάς μας σχετικά με το πρότυπο των προηγούμενων γευμάτων μας για να διατηρήσουμε υγιή επίπεδα γλυκόζης στο αίμα ή να σκεφτούμε τι ένα καρκινικό κύτταρο θυμάται το πρότυπο της χημειοθεραπείας».
