Απόψεις | Οι ασάφειές μας για το Κίεβο

Ο Volodomyr Zelensky ανακοίνωσε, κατά τη συνάντηση του Cernobbio, ότι θα δημοσιοποιήσει το δικό του ειρηνευτικό σχέδιο τον Νοέμβριο. Θα το συζητήσει τώρα με τον Μπάιντεν και τον Χάρις, αλλά θα το παρουσιάσει τον Νοέμβριο, αφού μόνο τότε θα γίνει γνωστό το όνομα του νέου προέδρου των ΗΠΑ. Πρόεδρος με τον οποίο θα πρέπει να συμφωνήσει για τη μερίδα της Ουκρανίας που είναι διατεθειμένος να παραχωρήσει στους Ρώσους και ποιες είναι οι πραγματικές εγγυήσεις που είναι έτοιμη να προσφέρει η Δύση για να εξασφαλίσει ό,τι της χώρας θα παραμείνει στα χέρια της. Η ανακοίνωση πλησίαζε σε μια συνάντηση που εκτιμούσε πολύ με τη Giorgia Meloni, την οποία εμπιστεύεται από τις ημέρες που τάχθηκε στο πλευρό του Κιέβου, όταν το κόμμα της ήταν στην αντιπολίτευση στην κυβέρνηση υπό την προεδρία του Mario Draghi (και, κατά συνέπεια, θα είχε ενδιαφέρον να παραμείνει τουλάχιστον ασαφές). Ο Ζελένσκι γνωρίζει πολύ καλά την πολύ ισχυρή σχέση που δεσμεύει τον Πρωθυπουργό μας με την Κάγια Κάλλας, τον μελλοντικό υπουργό Εξωτερικών της φιλοουκρανικής ΕΕ, την οποία, όπως και η φον ντερ Λάιεν, καταψήφισε.

Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό, όσον αφορά την τήρηση της υπόθεσης του Κιέβου, τα πράγματα έχουν αλλάξει λίγο. Η Ιταλία ήταν, μαζί με την Ουγγαρία, η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που αντιστάθηκε στη χρήση όπλων που στέλνουν οι δυτικές χώρες για να χτυπήσουν τις ρωσικές βάσεις. Βάσεις από τις οποίες εκτοξεύονται οι φονικοί ρωσικοί πύραυλοι και καταστρέφουν ό,τι εξακολουθεί να υπάρχει στο ακόμα ελεύθερο τμήμα της Ουκρανίας. Και αυτή τη φορά κανείς στα αριστερά -με εξαίρεση τον πρώην υπουργό Άμυνας Λορέντζο Γκουερίνι- δεν έχει υψώσει τη φωνή του ενάντια σε αυτή την πρωτοβουλία «του τύπου Όρμπαν». Εκεί που προφανώς ήταν η Ιταλία – επαναλαμβάνουμε: η μόνη χώρα στην Ευρώπη – που προσέγγισε τις ουγγρικές θέσεις και όχι το αντίστροφο. Κάτι που σημαίνει ότι για ένα σημαντικό μέρος της ιταλικής αριστεράς υπάρχουν περιπτώσεις -και όχι μόνο στιγμές- που οι θέσεις του Όρμπαν γίνονται αξιόλογες.

Περίεργος που ο άλλος ειδικός καλεσμένος που προσκλήθηκε στο Cernobbio ήταν ο Ούγγρος Viktor Orbán, σχεδόν σαν να ήθελε να αντισταθμίσει την παρουσία του Zelensky. Και να δηλώσει σιωπηρά ένα είδος ισότητας από την πλευρά των διοργανωτών της συνάντησης. Μικρές λεπτομέρειες που δείχνουν τους χρόνους αλλαγής. Και η Ιταλία από αμνημονεύτων χρόνων, αιώνες, ήταν η πιο ευαίσθητη χώρα στην καταγραφή αυτού του είδους παραλλαγών. Ο Orbán δήλωσε: «Η Giorgia Meloni δεν είναι απλώς μια συνάδελφος, είναι η χριστιανή αδερφή μου». Και επανέλαβε τη μεσολάβησή του για άμεση «κατάπαυση του πυρός». Μια προοπτική που ο Ζελένσκι θεωρεί ελάχιστα καθησυχαστική αν δεν πλαισιώνεται σε μια γρανιτική συμφωνία που εγγυάται την επιβίωση του τμήματος της χώρας του που παραμένει ακόμη όρθιο.

Την ίδια ώρα, ο υπουργός Άμυνας Γκίντο Κροσέτο έκανε πολιτική επιστροφή στα τέλη του καλοκαιριού — ίσως όχι τυχαία — σε ένα καθημερινό πάρτι του Fatto, όπου τον υποδέχτηκαν μάλιστα με χειροκροτήματα (αλλά και κάποιο θόρυβο που συγκρατήθηκε αμέσως από τον Antonio Padellaro). Ο Crosetto επανέλαβε τους λόγους για τους οποίους δέχθηκαν επίθεση, αλλά λίγες ώρες νωρίτερα είχε δηλώσει ότι ήταν ενθουσιασμένος με τον τίτλο μιας αποστολής πρακτορείου (“Zelensky: Η Ιταλία κάνει τα πάντα για να επιτύχει την ειρήνη”). Flash που για διαστημικούς λόγους παρέλειψε όσα είχε προσθέσει ο Ουκρανός ηγέτης σε ολόκληρη την ομιλία και είκοσι τέσσερις ώρες νωρίτερα σε τρίωρη συνάντηση στο Ramstein. Όπου ζήτησε από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, να τους επιτραπεί να χρησιμοποιήσουν τα όπλα που του προμήθευσαν ώστε να τα χρησιμοποιήσει ενάντια στις ράμπες από τις οποίες αναχωρούν οι πύραυλοι που καταστρέφουν τη χώρα του. Δηλαδή Ρωσία: όχι η Μόσχα, προφανώς, αλλά η περιοχή που συνορεύει με την Ουκρανία, αυτή του Κουρσκ.

Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Ασφάλεια Josep Borrell, ο οποίος ήταν επίσης προσκεκλημένος στο φόρουμ Ambrosetti, διευκρίνισε ακόμη περισσότερο το θέμα. Ο Μπορέλ, λέγοντας ότι συμφωνεί 100% με τα λόγια του πρωθυπουργού για την Ουκρανία, ρώτησε τους παρευρισκόμενους: «Αλλά γιατί η Ιταλία δεν επιτρέπει στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει τα όπλα που παρέχει για να επιτεθεί σε ρωσικές βάσεις εντός της επικράτειας;». Η αντιπροσωπεία της ιταλικής κυβέρνησης παρέμεινε σιωπηλή. Αυτή είναι η ίδια «ατιμωρησία», υπογράμμισε σε αυτό το σημείο ο Μπορέλ, με την οποία «το Ισραήλ καταστρέφει τη Γάζα». Και εδώ οι θεατές ξαναβρήκαν τη ζωντάνια τους. Αντιμέτωπος με ένα ακροατήριο που ήταν σχεδόν ομόφωνο στην καταδίκη του Νετανιάχου, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας είπε με μάλλον ειλικρινή τρόπο αυτό που ο Ζελένσκι, από καθήκοντα φιλοξενίας, είχε επισημάνει με ελαφρώς πιο αποχρώσεις. Ήταν σαν να τους ρωτούσε, ειδικά τους Ιταλούς: γιατί ζητάτε («δικαίως», σύμφωνα με τον Borrell) η Ευρώπη να είναι άκαμπτη με το Ισραήλ και να παραλύει από αμφιβολία όταν πρόκειται για τη Ρωσία; Εμμέσως μας επέπληξε ότι χρησιμοποιούσαμε διπλά μέτρα και μέτρα με τη Ρωσία και το Ισραήλ.

Οι σκέψεις του Borrell μπορούν να συζητηθούν ατελείωτα. Τόσο όσον αφορά το Ισραήλ όσο και όσον αφορά τη Ρωσία. Αλλά η αντίφαση, όχι μόνο ο Ορμπανιάν (ο Ούγγρος ηγέτης είναι ο πιο πρόθυμος στην Ευρώπη να ακούσει τους λόγους του Νετανιάχου), αξίζει να μην αφεθεί να πέσει.