Απόψεις | Οι νέες τεχνολογικές δυνάμεις και η έννοια της ελευθερίας

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2022, παίζοντας προβλέψεις στο Twitter (που αργότερα έγινε X), ο Ντμίτρι Ο Μεντβέντεφ, κάποτε ο Ρώσος πρόεδρος του διαλόγου με τη Δύση, τώρα ένα γεράκι των Πουτινιστών, φαντάστηκε την απόσχιση του Τέξας και της Καλιφόρνια από τις Ηνωμένες Πολιτείες με τον Έλον Μασκ να εκλεγεί πρόεδρος της Ένωσης στο τέλος ενός δεύτερου αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Ο επιχειρηματίας της SpaceX και της Tesla, που μόλις είχε αγοράσει ένα στρατηγικό κοινωνικό δίκτυο για ενημέρωση, αντέδρασε με ειρωνεία και ικανοποίηση. Έκτοτε έχει μετατοπίσει όλο και περισσότερο το κέντρο βάρους των ενδιαφερόντων του από τη βιομηχανία στην πολιτική.

Δύο χρόνια αργότερα, η ενθουσιώδης υποστήριξή του στον Ντόναλντ Τραμπ, η χρήση του κοινωνικού του δικτύου και η τεράστια περιουσία του για να υποστηρίξει τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο και να δυσφημήσει τους Δημοκρατικούς, επίσης με την επανεκκίνηση των fake news, προκάλεσαν συζητήσεις.. Αλλά δεν πρόκειται μόνο για τη μάχη για τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου: ο Μασκ διαδίδει μεταξύ των σχεδόν 200 εκατομμυρίων οπαδών του απόψεις που αγαπούν τη ριζοσπαστική δεξιά για τον ρατσισμό (σήμερα οι διωκόμενοι είναι λευκοί), τη σεξουαλική ταυτότητα και τη μετανάστευση: το Σύμφωνα με τον ίδιο, ο «Μεγάλος Αντικατάσταση» η πλοκή για τη μετατροπή των λευκών σε μια υποταγμένη μειοψηφία είναι πραγματική. Και ο Μπάιντεν είναι ο σκηνοθέτης.

Αλλά δεν αφορά μόνο τις Ηνωμένες Πολιτείες, ούτε μόνο για τον Μασκ: πολλοί αναλυτές έχουν προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι οι μεγιστάνες της ψηφιακής τεχνολογίας έχουν γίνει πιο ισχυροί από τα κράτη, επίσης επειδή Η επιρροή τους ξεπερνά τα εθνικά σύνορα και μας επηρεάζει ποικιλοτρόπως: διαδίδουν αμφιλεγόμενες απόψεις ή καθαρά ψέματα με τα μεγάφωνα τους και την ικανότητα χειρισμού αλγορίθμων, αλλά υπάρχουν και αυτοί που μεταφέρουν μηνύματα, συχνά κρυπτογραφημένα, από τρομοκράτες και εγκληματίες που επηρεάζουν την ασφάλειά μας.
Τα νέα των τελευταίων εβδομάδων πρέπει να μας ταρακουνήσουν: Ο Μασκ έγινε πρωτοσέλιδο όχι μόνο ισχυριζόμενος ότι η Καμάλα Χάρις είναι ιδεολογικά μαρξίστρια, αλλά και μιλώντας επανειλημμένα για έναν αναπόφευκτο εμφύλιο πόλεμο στην Ευρώπη λόγω της εισβολής μεταναστών από τον Παγκόσμιο Νότο και τροφοδότησης της έντασης κατά τη διάρκεια των ταραχών στη Μεγάλη Βρετανία.

Και ακόμη και όταν έδωσε στη δημοσιότητα πληροφορίες για την ταυτότητα των δραστών που αποδείχθηκαν ψευδείς, ο Μασκ διεκδίκησε το δικαίωμα να δημοσιεύει τα πάντα: καμία λογοκρισία στο όνομα της απεριόριστης ελευθερίας του λόγου της οποίας θεωρεί τον εαυτό του αρχιερέα. Εμπρός, σε σημείο αμφισβήτησης, σχεδόν σαν να ήταν αντιδύναμη, ο νέος πρωθυπουργός των Εργατικών, Keir Starmer. Ή πηγαίνοντας σε πόλεμο με το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας που έχει πλέον απαγορεύσει τον Χ, μη θέλοντας να βρει τη διαφήμισή του συνοδευόμενη από διαβόητα μηνύματα, τους αναφέρει, κατηγορώντας τους ότι συνωμοτούσαν εναντίον του.

Αλλά ο Έλον δεν είναι ο μόνος που δικαιολογεί την πιο αδίστακτη συμπεριφορά με τον ρόλο του ως «απολυτετιστής κατά της λογοκρισίας». Ο επικεφαλής του Telegram, Pavel Durov, ο οποίος κατέληξε στη φυλακή και στη συνέχεια σε κατ’ οίκον περιορισμό στη Γαλλία επειδή αρνήθηκε να συνεργαστεί στην αναζήτηση εγκληματιών που χρησιμοποιούσαν το δίκτυό του για να διαχειριστούν τη διακίνηση σεξ, ναρκωτικών και τρομοκρατίας, παρουσιάζεται επίσης ως σημαιοφόρος ελευθερία. Και στην αρχή ήταν: το δίκτυό της προστάτευε τους Ρώσους αντιφρονούντες από την εκδίκηση του Κρεμλίνου. Αλλά όμως, όταν οι εγκληματίες ανακάλυψαν την ευκολία της επικοινωνίας με απόλυτη μυστικότητα εκμεταλλευόμενοι τα συστήματα κρυπτογράφησης από άκρο σε άκρο της Telegram, δεν έκανε τίποτα για να τους σταματήσει ούτε τους ανέφερε.

Ο Durov, ένας Ρωσογάλλος πολίτης, υπερασπίζεται την άρνησή του να συνεργαστεί χρησιμοποιώντας ως ασπίδα την Πρώτη Τροποποίηση του Συντάγματος των ΗΠΑ (αυτή που εγγυάται απεριόριστη ελευθερία έκφρασης) καθώς και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Το ίδιο ισχύει και για τον Chris Pavlovski, επικεφαλής της πλατφόρμας κοινής χρήσης βίντεο Rumble, ο οποίος έχει απορρίψει αιτήματα από διάφορες χώρες – Γαλλία, Νέα Ζηλανδία, Αυστραλία, Μεγάλη Βρετανία, Βραζιλία – για εξάλειψη ακραίου περιεχομένου, όπως εικόνες μαχαιρώματος σε εμπορικό κέντρο στο Σίδνεϊ.

Η ρύθμιση μέχρι τώρα ήταν εξαιρετικά δύσκολη, ειδικά στην Αμερική όπου το λόμπι της τεχνολογίας είναι πολύ ισχυρό ενώ η ριζοσπαστική δεξιά έχει αναλάβει τη μάχη για την απόλυτη ελευθερία χρησιμοποιώντας εργαλειακά το λάβαρο της Πρώτης Τροποποίησης. Τώρα, εν μέσω της αδράνειας του Κογκρέσου, για πρώτη φορά κάτι κινείται στην Καλιφόρνια (όπου εδρεύουν οι μεγάλοι τεχνολογικοί όμιλοι): το πολιτειακό κοινοβούλιο ενέκρινε με μεγάλη πλειοψηφία το νόμο SB 1047 που εισάγει ήπιους περιορισμούς για να αποτρέψει τα νέα μοντέλα «συνοριακής» τεχνητής νοημοσύνης να έχουν καταστροφικά αποτελέσματα. Θα εναπόκειται στον κυβερνήτη Gavin Newsom να συνυπογράψει ή να ασκήσει βέτο. Παρά την τεράστια συναίνεση για τους κανόνες στο Κοινοβούλιο και στις δημοσκοπήσεις, το πράσινο φως δεν είναι δεδομένο: με λίγες εξαιρέσεις (μεταξύ των οποίων, περιέργως, ο Μασκ), οι ηγέτες του κλάδου, όπως το OpenAI, θέλουν να μπλοκάρουν τον νόμο: φοβούνται θα επιβραδύνει την «καινοτομία. Η εκστρατεία, υπό την ηγεσία των κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου Marc Andreessen και Ben Horowitz, ιδεολογικά αντίθετοι σε κάθε κανόνα, ακόμα και στον πιο ήπιο, προσελκύει προσήλυτους όχι μόνο στη δεξιά: ακόμη και η Nancy Pelosi είναι ενάντια στο νόμο.
Αποκλεισμένος από την κούρσα για τον Λευκό Οίκο, αυτές τις εβδομάδες του Σεπτεμβρίου ο Newsom θα έχει άλλη μια ευκαιρία να γράψει ιστορία.