Ιερουσαλήμ:
Το Ισραήλ και η Χαμάς διεξάγουν πόλεμο από τότε που ένοπλοι της παλαιστινιακής μαχητικής ομάδας στη Λωρίδα της Γάζας εισέβαλαν στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, σκοτώνοντας 1.200 ανθρώπους και αιχμαλωτίζοντας 253 ομήρους, από τους Ισραηλινούς καταμετρητές.
Το Ισραήλ απάντησε με στρατιωτική επίθεση στη Γάζα κατά την οποία περισσότεροι από 41.500 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί, σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές της Γάζας. Σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός των 2,3 εκατομμυρίων ανθρώπων στον θύλακα έχει εκτοπιστεί από τα σπίτια τους και μεγάλο μέρος της επικράτειας έχει ερημωθεί.
Ο πόλεμος της Γάζας είναι το πιο αιματηρό επεισόδιο σε μια παρατεταμένη σύγκρουση μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων που βρισκόταν εδώ και επτά δεκαετίες και αποσταθεροποίησε τη Μέση Ανατολή.
Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρήθηκε επίσης μια δραματική κλιμάκωση σε μια σχετική σύγκρουση στα σύνορα του Ισραήλ με τον Λίβανο, όπου το ένοπλο κίνημα Χεζμπολάχ που υποστηρίζεται από το Ιράν λέει ότι πολεμά σε αλληλεγγύη με τους Παλαιστίνιους.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΟ-ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΚΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ;
Η σύγκρουση φέρνει αντιμέτωπες τις ισραηλινές απαιτήσεις για μια ασφαλή πατρίδα σε αυτό που εδώ και καιρό θεωρούσε εχθρική Μέση Ανατολή ενάντια στις απραγματοποίητες φιλοδοξίες των Παλαιστινίων για ένα δικό τους κράτος.
Το 1947, ενώ η Παλαιστίνη βρισκόταν υπό βρετανική εντολή, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών συμφώνησε ένα σχέδιο για τη διχοτόμησή της σε αραβικά και εβραϊκά κράτη και για διεθνή κυριαρχία στην Ιερουσαλήμ. Οι Εβραίοι ηγέτες αποδέχθηκαν το σχέδιο, το οποίο τους έδωσε το 56% της γης. Ο Αραβικός Σύνδεσμος απέρριψε την πρόταση.
Ο ιδρυτής του Ισραήλ, Ντέιβιντ Μπεν-Γκουριόν, ανακήρυξε το σύγχρονο κράτος του Ισραήλ στις 14 Μαΐου 1948, μια μέρα πριν από το προγραμματισμένο τέλος της βρετανικής κυριαρχίας, δημιουργώντας ένα ασφαλές καταφύγιο για τους Εβραίους που διέφυγαν από διώξεις και αναζητούσαν μια εθνική κατοικία στη γη στην οποία αναφέρουν. δεσμούς που χρονολογούνται στην αρχαιότητα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, η βία είχε ενταθεί μεταξύ των Αράβων, που αποτελούσαν περίπου τα δύο τρίτα του πληθυσμού, και των Εβραίων. Μια μέρα μετά τη δημιουργία του Ισραήλ, στρατεύματα από πέντε αραβικά κράτη επιτέθηκαν.
Στον πόλεμο που ακολούθησε, περίπου 700.000 Παλαιστίνιοι διέφυγαν ή εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους, καταλήγοντας στην Ιορδανία, τον Λίβανο και τη Συρία και στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Οι Παλαιστίνιοι θρηνούν αυτό ως «Νάκμπα», ή καταστροφή. Το Ισραήλ αμφισβητεί τον ισχυρισμό ότι εκδίωξε τους Παλαιστίνιους.
Οι συμφωνίες ανακωχής σταμάτησαν τις μάχες το 1949, αλλά δεν υπήρχε επίσημη ειρήνη. Οι απόγονοι των Παλαιστινίων που παρέμειναν στον πόλεμο αποτελούν περίπου το 20% του πληθυσμού του Ισραήλ τώρα.
ΠΟΙΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΕΓΙΝΑΝ ΑΠΟ ΤΟΤΕ;
Το 1967, το Ισραήλ έκανε ένα προληπτικό χτύπημα στην Αίγυπτο και τη Συρία, ξεκινώντας τον Πόλεμο των Έξι Ημερών. Το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη και την Αραβική Ανατολική Ιερουσαλήμ από την Ιορδανία, τα Υψίπεδα του Γκολάν από τη Συρία και τη χερσόνησο του Σινά και τη Λωρίδα της Γάζας από την Αίγυπτο.
Μια ισραηλινή απογραφή του 1967 ανέφερε τον πληθυσμό της Γάζας σε 394.000, τουλάχιστον το 60% από αυτούς ήταν Παλαιστίνιοι πρόσφυγες και οι απόγονοί τους.
Το 1973, η Αίγυπτος και η Συρία επιτέθηκαν σε ισραηλινές θέσεις κατά μήκος της Διώρυγας του Σουέζ και των Υψωμάτων του Γκολάν, ξεκινώντας τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Το Ισραήλ απώθησε και τους δύο στρατούς μέσα σε τρεις εβδομάδες.
Το Ισραήλ εισέβαλε στον Λίβανο το 1982 και χιλιάδες αντάρτες της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) υπό τον Γιάσερ Αραφάτ εκκενώθηκαν δια θαλάσσης μετά από πολιορκία 10 εβδομάδων. Τα ισραηλινά στρατεύματα αποχώρησαν από τον Λίβανο το 2000.
Το 2005, το Ισραήλ απέσυρε εποίκους και στρατιώτες από τη Γάζα. Η Χαμάς κέρδισε τις κοινοβουλευτικές εκλογές το 2006 και κατέλαβε τον πλήρη έλεγχο της Γάζας το 2007. Μεγάλες μάχες ξέσπασαν μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων μαχητών στη Γάζα το 2006, το 2008, το 2012, το 2014 και το 2021.
Το 2006, οι μαχητές της Χεζμπολάχ του Λιβάνου που υποστηρίζονται από το Ιράν συνέλαβαν δύο Ισραηλινούς στρατιώτες στη συνοριακή περιοχή και το Ισραήλ ξεκίνησε στρατιωτική δράση, πυροδοτώντας έναν πόλεμο έξι εβδομάδων.
Υπήρξαν επίσης δύο παλαιστινιακές ιντιφάντα, ή εξεγέρσεις, από το 1987 έως το 1993 και το 2000 έως το 2005. Στη δεύτερη, η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές μαχητικές ομάδες πραγματοποίησαν βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας στο Ισραήλ και το Ισραήλ πραγματοποίησε επιθέσεις με τανκς και αεροπορικές επιδρομές σε παλαιστινιακές πόλεις.
Από τότε, υπήρξαν αρκετοί γύροι εχθροπραξιών μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, η οποία αρνείται να αναγνωρίσει το Ισραήλ και θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από το Ισραήλ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες. Η Χαμάς λέει ότι οι ένοπλες δραστηριότητές της είναι αντίσταση ενάντια στην ισραηλινή κατοχή.
ΤΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΕΓΙΝΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ;
Το 1979, η Αίγυπτος έγινε το πρώτο αραβικό κράτος που υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ, βάσει της οποίας η χερσόνησος του Σινά επέστρεψε στην αιγυπτιακή κυριαρχία.
Το 1993, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν και ο ηγέτης της PLO Αραφάτ έδωσαν τα χέρια για τις Συμφωνίες του Όσλο που καθιέρωσαν περιορισμένη παλαιστινιακή αυτονομία στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Το 1994, το Ισραήλ υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με την Ιορδανία. Όμως, μια σύνοδος κορυφής έξι χρόνια αργότερα στην οποία συμμετείχαν ο Αραφάτ, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Μπαράκ και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον στο Καμπ Ντέιβιντ απέτυχε να εξασφαλίσει μια τελική ειρηνευτική συμφωνία.
Το 2002, ένα προτεινόμενο σχέδιο του Αραβικού Συνδέσμου πρόσφερε στο Ισραήλ κανονικές σχέσεις με όλες τις αραβικές χώρες με αντάλλαγμα την πλήρη απόσυρση από τα εδάφη που πήρε στον πόλεμο της Μέσης Ανατολής του 1967, τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους και μια «δίκαιη λύση» για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες. Η παρουσίαση του σχεδίου επισκιάστηκε από τη Χαμάς, η οποία ανατίναξε ένα ισραηλινό ξενοδοχείο γεμάτο επιζώντες του Ολοκαυτώματος κατά τη διάρκεια ενός γεύματος του Πάσχα.
Περαιτέρω παλαιστινιακές-ισραηλινές ειρηνευτικές προσπάθειες έχουν σταματήσει από το 2014.
Υπό τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ το 2020, το Ισραήλ κατέληξε σε συμφωνίες γνωστές ως Συμφωνίες του Αβραάμ για την εξομάλυνση των σχέσεων με πολλά αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Μπαχρέιν και του Μαρόκου.
Οι Παλαιστίνιοι σταμάτησαν να συναλλάσσονται με την αμερικανική κυβέρνηση αφού ο Τραμπ έσπασε την πολιτική των ΗΠΑ αναγνωρίζοντας την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Οι Παλαιστίνιοι αναζητούν την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του μελλοντικού τους κράτους.
Το Κατάρ και η Αίγυπτος ενήργησαν ως μεσολαβητές στον τελευταίο πόλεμο, εξασφαλίζοντας μια εκεχειρία στα τέλη του περασμένου έτους που διήρκεσε επτά ημέρες, κατά την οποία ορισμένοι όμηροι που κρατούσε η Χαμάς ανταλλάχθηκαν με αιχμαλώτους που κρατούσε το Ισραήλ και περισσότερη ανθρωπιστική βοήθεια εισρέει στη Γάζα.
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΤΩΡΑ ΟΙ ΕΙΡΗΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ;
Μήνες συνεχόμενων συνομιλιών για μια περαιτέρω εκεχειρία στη Γάζα έχουν αποδειχθεί μέχρι στιγμής άκαρπες, κυκλώνοντας τα ίδια ζητήματα.
Πάνω από όλα, η Χαμάς λέει ότι θα απελευθερώσει τους υπόλοιπους ομήρους της μόνο ως μέρος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας που τερματίζει τον πόλεμο. Το Ισραήλ λέει ότι δεν θα τερματίσει τον πόλεμο μέχρι να καταστραφεί η Χαμάς.
Άλλα ζητήματα που καθυστερούν τη συμφωνία περιλαμβάνουν τον έλεγχο στα σύνορα μεταξύ Γάζας και Αιγύπτου, την αλληλουχία των αμοιβαίων βημάτων σε οποιαδήποτε συμφωνία, τον αριθμό και την ταυτότητα των Παλαιστινίων αιχμαλώτων που θα απελευθερωθούν μαζί με Ισραηλινούς ομήρους και την ελεύθερη κυκλοφορία των Παλαιστινίων εντός της Γάζας.
Η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έχει επιδιώξει μια «μεγάλη συμφωνία» στη Μέση Ανατολή που θα περιλαμβάνει την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας. Το Ριάντ λέει ότι αυτό θα απαιτούσε πρόοδο προς τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, κάτι που απέκλεισε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΙΣΡΑΗΛΟ-ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ;
Λύση δύο κρατών, ισραηλινοί εποικισμοί σε κατεχόμενα εδάφη, καθεστώς της Ιερουσαλήμ, συμφωνημένα σύνορα και η μοίρα των Παλαιστινίων προσφύγων.
Λύση δύο κρατών: Μια συμφωνία που θα δημιουργούσε ένα κράτος για τους Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα δίπλα στο Ισραήλ. Ο Νετανιάχου λέει ότι το Ισραήλ πρέπει να έχει έλεγχο ασφαλείας σε όλη τη γη δυτικά του Ιορδάνη ποταμού, κάτι που θα απέκλειε ένα κυρίαρχο παλαιστινιακό κράτος.
Οικισμοί: Οι περισσότερες χώρες θεωρούν παράνομους τους εβραϊκούς οικισμούς που χτίστηκαν στη γη που κατέλαβε το Ισραήλ το 1967. Το Ισραήλ το αμφισβητεί αυτό και αναφέρει ιστορικούς και βιβλικούς δεσμούς με τη γη. Η συνεχιζόμενη επέκταση των εποικισμών είναι ένα από τα πιο επίμαχα ζητήματα μεταξύ του Ισραήλ, των Παλαιστινίων και της διεθνούς κοινότητας.
Ιερουσαλήμ: Οι Παλαιστίνιοι θέλουν η Ανατολική Ιερουσαλήμ, η οποία περιλαμβάνει τις τοποθεσίες της τειχισμένης Παλιάς Πόλης που είναι ιερές για Μουσουλμάνους, Εβραίους και Χριστιανούς, να είναι η πρωτεύουσα του κράτους τους. Το Ισραήλ λέει ότι η Ιερουσαλήμ πρέπει να παραμείνει η «αδιαίρετη και αιώνια» πρωτεύουσά του.
Η αξίωση του Ισραήλ στο ανατολικό τμήμα της Ιερουσαλήμ δεν αναγνωρίζεται διεθνώς. Ο Τραμπ αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, χωρίς να διευκρινίσει την έκταση της δικαιοδοσίας του στην επίμαχη πόλη, και μετέφερε εκεί την Πρεσβεία των ΗΠΑ το 2018.
Πρόσφυγες: Σήμερα περίπου 5,6 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι πρόσφυγες – κυρίως απόγονοι εκείνων που έφυγαν το 1948 – ζουν στην Ιορδανία, τον Λίβανο, τη Συρία, την κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Περίπου οι μισοί από τους καταγεγραμμένους πρόσφυγες παραμένουν απάτριδες, σύμφωνα με το παλαιστινιακό υπουργείο Εξωτερικών, πολλοί από τους οποίους ζουν σε πολυπληθή καταυλισμούς.
Οι Παλαιστίνιοι απαιτούν εδώ και καιρό να επιτραπεί στους πρόσφυγες και στα εκατομμύρια των απογόνων τους να επιστρέψουν. Το Ισραήλ λέει ότι οποιαδήποτε επανεγκατάσταση Παλαιστινίων προσφύγων πρέπει να γίνει εκτός των συνόρων του.
(Εκτός από τον τίτλο, αυτή η ιστορία δεν έχει επεξεργαστεί από το προσωπικό του NDTV και δημοσιεύεται από μια κοινοπρακτική ροή.)
