ΤΤρεις μέρες μετά τον διορισμό της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Μισέλ Μπαρνιέ, το γαλλικό κοινό δεν γνωρίζει ακόμη αν θα αυξηθούν οι φόροι του, οι δημόσιες υπηρεσίες του θα εξασθενήσουν, η πολιτική του για την κλιματική μετάβαση θα ακολουθήσει ή θα ξεκινήσει η καταπολέμηση της «παγίδας των χαμηλών μισθών». Καθώς η νέα κυβέρνηση σχηματίστηκε μετά από ένα ολόκληρο καλοκαίρι του τίποτα, χωρίς την παραμικρή συζήτηση επί της ουσίας, απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δεν αναμένονται παρά την Τρίτη 1 Οκτωβρίου, ενώπιον των βουλευτών, κατά τη δήλωση γενικής πολιτικής του νέου πρωθυπουργού. Όμως ο υπουργός Εσωτερικών Bruno Retailleau χρειάστηκε λιγότερο από 48 ώρες για να παρουσιάσει την ατζέντα του, τονίζοντας το αγαπημένο του θέμα: τη μετανάστευση.
«Φτάνει πια (…) Μια χώρα δεν είναι συναυλία σιδηροδρομικού σταθμού», είπε στη συντηρητική εφημερίδα Le Figaro στις 24 Σεπτεμβρίου, επιβεβαιώνοντας την αποφασιστικότητά του να βάλει τέλος στο «μεταναστευτικό χάος». Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης συνέντευξης στο τηλεοπτικό πρόγραμμα ειδήσεων στις 8 μ.μ. του TF1, παρουσίασε τη Γαλλία ως «την πιο ελκυστική χώρα στην Ευρώπη» και σκέφτηκε έναν νέο νόμο. Λιγότερο από ένα χρόνο μετά την πολιτική καταστροφή του νομοσχεδίου για τη μετανάστευση υπό τον τότε υπουργό Εσωτερικών Gérald Darmanin, ο Retailleau θα ήθελε σαφώς να αναβιώσει τα πολυάριθμα μέτρα που απέρριψε το Συνταγματικό Συμβούλιο, ιδίως τους περιορισμούς στην πρόσβαση των αλλοδαπών στην υγειονομική περίθαλψη. Αυτή η βιασύνη του πρώην επικεφαλής της δεξιάς γερουσιαστικής ομάδας Les Républicains (η οποία εισήγαγε μερικά από τα πιο αμφιλεγόμενα μέτρα του νομοσχεδίου για τη μετανάστευση) να παρουσιαστεί ως ο υπερασπιστής μιας χώρας που φέρεται να πολιορκείται από ορδές μεταναστών είναι διπλά ανησυχητική.
Πρώτον, επειδή υπογραμμίζει το δημοκρατικό ρήγμα που προέκυψε από τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές: Ενώ τα δύο τρίτα του γαλλικού λαού απέρριψαν το ακροδεξιό κόμμα Rassemblement National και την επιβλαβή χρήση της ξενοφοβίας στον δεύτερο γύρο, βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με έναν υπουργό Εσωτερικών που μόλις διορίζεται κρούει τον ίδιο συναγερμό.
Όχι η αλήθεια
Δεύτερον, γιατί ο Retailleau, ο οποίος φαινόταν πρόθυμος να αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικών, δεν λέει την αλήθεια: Το να ισχυρίζεσαι ότι οι ξένοι επιλέγουν τη Γαλλία λόγω του γενναιόδωρου συστήματος κοινωνικής προστασίας σημαίνει παρανόηση των πολλών λόγων εξορίας, της ακανόνιστης φύσης των μεταναστευτικών διαδρομών και τους θανατηφόρους κινδύνους. Το να προσποιούμαστε ότι οι σκληρές οδηγίες που έχει εξαγγείλει για τους νομάρχες θα αλλάξουν οτιδήποτε σημαίνει ότι αγνοούμε την αλυσίδα των λόγων –κυρίως διπλωματικών και συνδεδεμένων με διεθνείς δεσμεύσεις– που εμποδίζουν την απέλαση αλλοδαπών χωρίς έγγραφα. Χρησιμεύει μόνο για να τροφοδοτήσει έναν απλοϊκό λόγο και μέτρια αποτελέσματα, τα οποία η Εθνική Συνέλευση, που βρίσκεται σε ενέδρα, θα κεφαλαιοποιήσει τελικά.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μετανάστευση είναι στο μυαλό των Γάλλων και ότι απαιτεί μια σαφή πολιτική –κυρίως ευρωπαϊκή και διεθνή– και έναν λόγο που βασίζεται στην αλήθεια. Χρειάζεται μόνο να κοιτάξουμε τις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες για να πειστούμε ότι η άρνηση αυτής της προφανούς πραγματικότητας ή η ανάγησή της σε «ρατσισμό», όπως τείνουν να κάνουν ορισμένοι στην αριστερά, δεν είναι ο τρόπος καταπολέμησης της κοινωνικής ζήλιας, του φόβου της υποβάθμισης και της προκαταλήψεις και ψέματα που μετατρέπουν αυτό το θέμα σε ισχυρό πολιτικό εργαλείο. Αλλά το να κατηγορείς για όλα τους μετανάστες καθώς σηκώνεται η αυλαία μιας νέας και αβέβαιης νομοθετικής συνόδου μπορεί μόνο να τροφοδοτήσει την ήδη ζωηρή φλόγα του Rassemblement National, να επικυρώσει τη χρήση των ξένων ως αποδιοπομπαίοι τράγοι και να ανοίξει το δρόμο για την πολλοστή απαρχή του.
